Руслан Страхар: развіццё прадпрымальніцтва – гэта комплексная праца ўлады, бізнесу і грамадскіх арганізацый

Развіццё прадпрымальніцтва – гэта комплексная праца ўлады, бізнесу і грамадскіх арганізацый. На гэта звярнуў увагу, адкрываючы прэс-канферэнцыю, прысвечаную тэндэнцыям развіцця малога і сярэдняга прадпрымальніцтва ў рэгіёне, намеснік старшыні Магілёўскага аблвыканкама Руслан Страхар.

Гаворачы аб умовах, у якіх сёння даводзіцца працаваць прадстаўнікам прыватнага сектара, Руслан Страхар адзначыў, што пандэмія Covid-19 аказала ўплыў на працу ўсёй эканомікі, закранула розныя сферы дзейнасці, не выключэнне і бізнес. У дадзены перыяд спатрэбіліся новыя рашэнні. Асабліва на першым этапе. З гэтай мэтай на ўзроўні дзяржавы былі распрацаваны адпаведныя нарматыўныя акты, якія дазволілі аказаць дапамогу бізнесу. У мінулым годзе адным з першых дакументаў, які, дарэчы, быў прыняты ў беспрэцэдэнтна кароткія тэрміны, стаў Указ Прэзідэнта № 143 «Аб падтрымцы эканомікі», які даў мясцовым органам улады магчымасці і інструменты для аказання падтрымкі прадпрымальнікам.

«На той момант мы імкнуліся ахапіць як мага большую колькасць суб’ектаў. Магілёўскі абласны Савет дэпутатаў прыняў рашэнне аб памяншэнні ў 2 разы памеру прымяняемай стаўкі адзінага падатку на працягу другога і трэцяга кварталаў, – паведаміў Руслан Страхар. – Дарэчы, наша вобласць першая сярод усіх рэгіёнаў, як толькі выйшаў Указ, падрыхтавала і прыняла гэты дакумент. У выніку такой магчымасцю скарысталася больш за 7,5 тыс. ІП, а сума падтрымкі склала Br1 млн. 683 тыс. Акрамя таго, гарадскімі і раённымі саветамі дэпутатаў прымаліся рашэнні па зніжэнні асобным плацельшчыкам сум падатку на нерухомасць, зямельнага падатку, арэнднай платы. Гэтым правам скарысталася 48 суб’ектаў, а сума падтрымкі таксама значная – Br1 млн 400 тыс. Важным момантам ужо для больш буйнога бізнесу стала падтрымка 11 суб’ектаў гаспадарання ў частцы скарачэння тэрміну вяртання ПДВ. Гэта тыя рэсурсы, у якіх мелі патрэбу арганізацыі».

Калі Указ № 143 быў накіраваны на падтрымку малога і сярэдняга бізнесу, то прыняты пазней Указ № 178 «Аб часовых мерах дзяржаўнай падтрымкі наймальнікаў і асобных катэгорый грамадзян» даў магчымасць аказаць дапамогу арганізацыям, якія былі вымушаны адпраўляць людзей на скарочаны рэжым працы, і самім людзям, якія апынуліся ў такіх умовах. Дзякуючы гэтаму дакументу субсідыі на выплату даплат 2786 работнікам атрымалі 66 арганізацый рэгіёна. За кошт сродкаў Фонду сацыяльнай абароны таксама была забяспечана выплата абавязковых страхавых узносаў, каб у далейшым гэтыя людзі змаглі атрымаць неабходны ўзровень пенсійнага забеспячэння. Таксама ў гэты перыяд аказвалася дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога ў выглядзе штомесячнай сацыяльнай дапамогі. Яе выплацілі больш за 3 тыс. грамадзян.

«Усё гэта разам дазволіла бізнесу годна прайсці складаны перыяд, – канстатаваў Руслан Страхар. – Па выніках 2020 года ўклад бізнесу ў эканоміку нават павялічыўся: сектарам прадпрымальніцтва, малым і сярэднім бізнесам, было сфарміравана 39% падатковых паступленняў у бюджэт, 38% выручкі ад рэалізацыі тавараў, 36% усяго экспарту Магілёўскай вобласці».

Намеснік старшыні аблвыканкама дадаў, што больш за ўсё падчас пандэміі пацярпеў турыстычны бізнес. Сфера ахоплівае шырокі спектр напрамкаў дзейнасці – гасцініцы, базы адпачынку, аграсядзібы, музеі, сувенірныя магазіны, турыстычныя агенцтвы, экскурсаводаў, рамеснікаў, аўтаперавозчыкаў, чыгунку і аэрапорт. У дакавідны перыяд у гэтай галіне адбываліся пэўныя станоўчыя змены, але пандэмія ўнесла істотны адмоўны ўклад. Спачатку бізнес фактычна спыніўся. І ў гэты час было важным захаваць магчымую інфраструктуру і спрабаваць перабудаваць працу. З ліпеня 2020 года большасць турагентаў і тураператараў звярнула ўвагу на ўнутраных рынак. Сталі карыстацца попытам індывідуальныя і групавыя туры па Беларусі, туры выхаднога дня.

«Раней большасць турфірмаў былі задзейнічаны на адпраўцы турыстаў за мяжу, – канстатаваў Руслан Страхар. – Цяпер карыстаецца вялікім попытам ўнутраны турызм.  Аператары зразумелі, што гэта адзін з магчымых напрамкаў, і пачалі самі распрацоўваць новыя віды паслуг. З’явіліся спа-, гастра- і ёгатуры. У месцах, куды паехаў большы паток турыстаў, стала актыўна развівацца інфраструктура. У 2021 годзе уязны турызм у Магілёўскую вобласць павялічыўся на 25%, што гаворыць пра тое, што ў кірунку ёсць патэнцыял. Задача – працягваць развіваць інфраструктуру і фарміраваць цікавыя маршруты».

Падтрымка прадпрымальніцкага сектара абапіраецца не толькі на нарматыўныя дакументы, падкрэсліў Руслан Страхар. Найважнейшы кірунак – удасканаленне работы па ўзаемадзеянні з бізнесам. Асабліва актуальным становіцца рашэнне пытанняў, якія з’яўляюцца ў прадстаўнікоў прыватнага сектара эканомікі. І тут немалаважную ролю адыгрываюць саветы па развіцці прадпрымальніцтва, створаныя пры аблвыканкаме і гаррайвыканкамах.

«У апошні час іх эфектыўнасць узмацнілася, – адзначыў Руслан Страхар. – Стала шырока практыкавацца праца ў гібрыднай форме: як анлайн, так і з фізічным удзелам членаў саветаў. Атрымала развіццё форма правядзення сумесных пасяджэнняў абласнога і рэгіянальных саветаў. Перавага такога ўзаемадзеяння ў тым, што прадстаўнікі, напрыклад, Дрыбіна, Горак могуць задаць пытанне і тут жа атрымаць кваліфікаваны адказ спецыялістаў абласных службаў».

У Магілёўскай вобласці прымаюцца розныя метады пашырэння ўзаемадзеяння ўлады і бізнесу. Так, у кастрычніку старшыня аблвыканкама Леанід Заяц падпісаў план дадатковых мерапрыемстваў, накіраваных на ўмацаванне такога ўзаемадзеяння на кастрычнік-снежань 2021 года. Дакументам прадугледжаны шэраг тэматычных мерапрыемстваў, адным з якіх стала мінулая прэс-канферэнцыя.

Сустрэчы з бізнесам адбудуцца ў кожным раёне, будуць арганізаваны дадатковыя семінарскія мерапрыемствы, дыялогі па напрамках з падатковымі органамі, іншымі падраздзяленнямі, якія аказваюць кансультатыўную дапамогу суб’ектам малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, растлумачыў Руслан Страхар.

Ён дадаў, што ў Магілёўскай вобласці таксама развітая інфраструктура падтрымкі прадпрымальніцтва. У рэгіёне дзейнічае 12 цэнтраў падтрымкі прадпрымальніцтва ў Магілёве, Бабруйску, Быхаве, Горках, Крычаве, Асіповічах, Чавусах і 5 інкубатараў малога прадпрымальніцтва – 3 у Магілёве і 2 у Бабруйску. Праца гэтых сегментаў накіравана на штодзённае кансультаванне і аказанне практычнай дапамогі малому і сярэдняму бізнесу. Толькі ў бягучым годзе сюды звярнулася амаль 9 тыс. кліентаў. Дадзенымі структурамі праводзяцца і навучальныя курсы. За 2021 год у вобласці праведзена больш за 260 семінараў на надзённыя тэмы. Што ж тычыцца развіцця інавацыйнага прадпрымальніцтва, то тут на дапамогу прыходзяць тэхнапаркі ў Магілёве і Горках.

Ёсць яшчэ цэлы шэраг грамадскіх аб’яднанняў, закліканых кансалідаваць бізнес. Гэта саюзы ў турыстычнай галіне, інвестыцыйны клуб «ДЭКРО», які спецыялізуецца на падтрымцы стартапруху, аб’яднанне магілёўскіх рамеснікаў «Шчырая майстэрня», Магілёўская асацыяцыя прамыслоўцаў і прадпрымальнікаў. Апошняя, дарэчы, практычна найстарэйшая ў Беларусі: у 2023 годзе ёй споўніцца 30 гадоў.

«Гадоў пяць таму ў асацыяцыі былі толькі дзяржаўныя прадпрыемствы, і ў нейкі момант мы вырашылі актывізаваць працу па прывабліванні прадпрымальнікаў. Ідэя аказалася паспяховай, – расказаў генеральны дырэктар Асацыяцыі Віктар Красоўскі. – Цяпер прыкладна 50% членаў арганізацыі – гэта прадстаўнікі суб’ектаў прыватнай формы ўласнасці». Такі сімбіёз надаў новы імпульс у развіцці. Кіраўнікі дзяржаўных прадпрыемстваў і прыватнікі рэгіёна сталі мець зносіны за адным сталом, што дазволіла наладзіць масты і арганізаваць сумесную працу. Ужо выбудаваны кантакты паміж ТАА «Баро2 і ААТ «Ольса», ТАА «Алмаз-Люкс» і ААТ «Магілёўліфтмаш», заводам «Тэхналіт» і Магілёўскім мясакамбінатам і інш.

Шчыльна працуе асацыяцыя і над удасканаленнем існуючай заканадаўчай базай. Толькі за мінулы год накіравана больш за 60 прапаноў і заўваг, большасць атрымала «зялёнае святло» ва ўжо падпісаных і прынятых актах. Развівае арганізацыя навучальны кірунак. Пастаянна праводзяцца семінары на надзённыя тэмы.

Адна з такіх – плануемыя змены ў падатковым заканадаўстве ў 2022 годзе. «Пытанне станаўлення бізнесу ў рэгіёне і краіне – працэс эвалюцыйны, – растлумачыў намеснік старшыні камітэта эканомікі Магілёўскага аблвыканкама Павел Марыненка. – У цэлым па вобласці колькасць самазанятасці людзей вырасла ў параўнанні з 2017 годам больш чым у два разы. Сёння такіх амаль 5 тыс. На сённяшні дзень Міністэрствам фінансаў і Міністэрствам па падатках і зборах разглядаюцца пэўныя ўнясенні змяненняў у нарматыўную базу, дзе з’явіцца новы суб’ект малога прадпрымальніцтва – самазанятасці, якія будуць выплачваць адпаведны падатак».

Павел Марыненка звярнуў увагу: «Няма ніякага паспешнага рашэння па дадзеным пытанні, паколькі гэта закранае многіх. І абмеркаванні, як правільна падысці, вядуцца ўжо даўно. Ёсць шэраг вузкіх момантаў, якія прапрацоўваюцца, і дакладнае разуменне таго, што калі сёння дазваляем фізічным асобам займацца бізнесам, чаму павінны абмяжоўваць іх у відах дзейнасці?».

Сёння ў сферы прадпрымальніцтва Магілёўскай вобласці працуе 30% ад агульнай колькасці ў рэгіёне. За 9 месяцаў 2021 года ў вобласці зарэгістравана 408 новых камерцыйных арганізацый і 2416 ІП. На 1 кастрычніка колькасць суб’ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, ІП вырасла на 101% да аналагічнага перыяду мінулага года.

Вольга Емельянава