Анатоль Ісачанка: выхаванне і навучанне – гэта праца, якая патрабуе ад педагогаў, бацькоў, улады адзінства мэт, паслядоўнасці рашэнняў і асабістага прыкладу

Абласная жнівеньская канферэнцыя педагагічных работнікаў «Сістэма адукацыі Магілёўскай вобласці: вынікі і перспектывы» прайшла сёння ў абласным цэнтры. Удзел у мерапрыемстве прынялі старшыня Магілёўскага абласнога выканаўчага камітэта Анатоль Ісачанка, старшыня Магілёўскага абласнога Савета дэпутатаў Аляксандр Гарошкін, намеснік старшыні Магілёўскага аблвыканкама Алег Сцельмашок, дырэктар Дэпартамента кантролю якасці адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Вольга Рыбаключава, член Савета Рэспублікі, першы сакратар ЦК БРСМ Аляксандр Лук'янаў, ганаровыя госці і педагагічная грамадскасць рэгіёна.

Анатоль Ісачанка павіншаваў педагогаў з маючым адбыцца пачаткам новага навучальнага года і адзначыў, што традыцыйная сустрэча напярэдадні дае магчымасць падвесці вынікі мінулага года і на іх аснове вызначыць далейшае развіццё, пазначыць ключавыя задачы.

«Сфера адукацыі заўсёды была і застаецца адным з прыярытэтаў дзяржаўнай палітыкі. Даступнае і якаснае навучанне - гэта інвестыцыі ў будучыню дзяржавы. А фундамент гэтай будучыні фарміруецца ва ўстановах адукацыі, - падкрэсліў старшыня аблвыканкама. - Як адзначыў наш Прэзідэнт, калі «сёння не будзе адукаванай, выхаванай у сваёй краіне моладзі, заўтра не будзе і краіны...»

За апошнія гады ў Магілёўскай вобласці зроблена не мала, каб гэтая галіна функцыянавала стабільна. Створана неабходная матэрыяльна-тэхнічная база, забяспечана фінансаванне, педагогам аказваецца ўсебаковая падтрымка. Для разумення, толькі на капітальны і бягучы рамонты ўстаноў выдзяляемая сума ўзрасла з Br70 млн. у 2023 годзе, да Br90 млн. у 2025-м.

Пару гадоў таму мы мэтанакіравана прыступілі да будаўніцтва арэнднага жылля для педагогаў. У вобласці ўжо пабудавана 90 кватэр. На чарзе новы 40-кватэрны дом у мікрараёне Фаціна ў Магілёве.

А ў цэлым у 2025 годзе на сферу адукацыі выдзелена больш як Br1,3 млрд., што вышэй за ўзровень 2023 года на 24%».

Кіраўнік рэгіёну падкрэсліў, што дзяржава ўкладае і будзе ўкладваць сродкі ў развіццё адукацыі: «Сёння ідзе будаўніцтва сярэдняй школы на 1020 месцаў у раёне вуліцы Гагарына ў Магілёве, і наступная на чарзе - школа ў мікрараёне Саломінка-2.

Як я казаў раней, важным аспектам стала будаўніцтва арэнднага жылля для педагогаў, якое ўжо набыло ў вобласці сістэмны характар. Безумоўна, усё гэта адбіваецца і на выніках. Штогод нашы школьнікі дабіваюцца сур'ёзных поспехаў у рэспубліканскіх алімпіядах. У бягучым годзе каманда Магілёўскай вобласці заваявала 91 дыплом. Акрамя таго, 9 медалёў на міжнародным узроўні па хіміі, геаграфіі і фізіцы. Гэта найлепшы паказчык за апошнія некалькі гадоў.

Наша зборная каманда прыняла ўдзел у шостым Рэспубліканскім конкурсе прафесійнага майстэрства, заваяваўшы 19 медалёў і стаўшы лідэрам сярод усіх абласцей па колькасці вышэйшых узнагарод.

Мы захавалі сістэму эфектыўнай прафтэхадукацыі і зрабілі яе запатрабаванай сярод выпускнікоў. А прыток замежных студэнтаў, які пастаянна расце, у нашы ўстановы вышэйшай адукацыі, гаворыць аб іх прэстыжы. Па вялікім рахунку можна сказаць, што сістэма працуе эфектыўна і зладжана. Аднак жыццё не стаіць на месцы і ставіць перад намі новыя выклікі.

Самазаспакаенне і самаўпэўненасць, а таксама не ўспрыманне крытыкі, тут быць не павінна. Існуе шэраг праблем, якія патрабуюць пільнай увагі і рашэнні. Неабходна дакладна разумець, што ад стану сістэмы адукацыі залежыць бяспека грамадства і дзяржавы ў цэлым.

Сёння мала даць добрую адукацыю. Педагогі павінны ўсведамляць, што яны не толькі вучаць, але і выхоўваюць. Гэта агульнанацыянальны прыярытэт і арыенцір для ўсёй галіны».

Анатоль Ісачанка акцэнтаваў увагу, што ва ўмовах сучаснага інфармацыйнага проціборства, накіраванага на моладзь, сістэма патрыятычнага выхавання набывае стратэгічную значнасць. Ён падкрэсліў, што для фарміравання ўсвядомленай грамадзянскай пазіцыі неабходна выйсці за межы шаблонаў і падручнікаў, актыўна выкарыстоўваючы правераныя метады і робячы выхаванне неад'емнай часткай усяго адукацыйнага працэсу. А ключавой фігурай у гэтым працэсе з'яўляецца настаўнік, які мусіць быць асабістым прыкладам для вучняў. Пры гэтым асноўны акцэнт быў зроблены на лічбавым асяроддзі. «Сёння ў свеце адбываецца злом традыцыйных маральных і маральных норм. Шматлікія фэйкі і ўкіды, у рамках так званай «вольнай інфармацыйнай прасторы», закранаюць і нашу моладзь, спрабуючы ўплываць на іх розумы і сэрцы. У гэтых умовах сістэма патрыятычнага выхавання набывае адмысловую, я бы сказаў, стратэгічную значнасць.

Нашыя дзеці павінны ведаць асноўныя законы і каштоўнасці краіны, у якой жывуць. Але толькі аднымі падручнікамі абмежавацца не атрымаецца. Каб адчуць цану і каштоўнасць мірнага жыцця, моладзь павінна стаць пастаяннымі наведвальнікамі знакавых для Магілёўшчыны мясцін. Тады і не будзе абуральных прыкладаў грэблівага стаўлення да нашых каштоўнасцяў », - падкрэсліў губернатар.

Анатоль Ісачанка вылучыў ключавыя задачы, у ліку якіх: арганізацыя патрыятычнага выхавання як сістэмаўтваральнага кірунку, інтэграцыя выхаваўчай работы ў адукацыйны працэс, умацаванне ўзаемадзеяння школы, сям'і і грамадства, развіццё лічбавай культуры і бяспекі, выхаванне моладзі працай, а таксама забеспячэнне якаснай падрыхтоўкі і падтрымкі педагагічных кадраў.

«Выхаванне і навучанне - гэта не разавая акцыя, а карпатлівая, штодзённая праца. Ён патрабуе ад усіх нас - педагогаў, бацькоў, улады - адзінства мэт, паслядоўнасці рашэнняў і асабістага прыкладу.

Будучыня нашай краіны знаходзіцца ў руках дзяцей, якія сядзяць сёння за партай. І тое, якім яно будзе - залежыць ад нашых сумесных дзеянняў. Мы павінны вырасціць пакаленне, якое будзе шчыра і аддана любіць сваю Радзіму, стваральна працаваць на роднай зямлі і быць гатовым, калі трэба, абараніць сваю сям'ю і сваю краіну. Гэтыя каштоўнасці - наш генетычны код, падмурак, на якім мы павінны выхоўваць сваіх дзяцей », - рэзюмаваў кіраўнік рэгіёну.

Ад імя педагогаў начальнік галоўнага ўпраўлення па адукацыі Магілёўскага аблвыканкама Людміла Здорыкава выказала падзяку кіраўніцтву абласнога і раённых выканаўчых камітэтаў за ўсебаковую падтрымку ў вырашэнні пытанняў умацавання матэрыяльна-тэхнічнай базы ўстаноў адукацыі, іх падрыхтоўкі да новага навучальнага года.

Аналізуючы вынікі работы за мінулы навучальны год, яна адзначыла, што забяспечана выкананне ў поўным аб'ёме ўсіх мэтавых паказчыкаў, прадугледжаных дзяржаўнай праграмай «Адукацыя і маладзёжная палітыка».

«Цяпер ідзе змястоўнае напаўненне дзяржаўнай праграмы «Беларусь інтэлектуальная» на 2026-2030 гады. Мы ставім амбіцыйныя задачы, што дазволіць перавесці сістэму адукацыі на новы якасны ўзровень. Для дасягнення гэтай мэты неабходна максімальная мабілізацыя сіл і сродкаў, прыняцце канкрэтных мер па развіццю інфраструктуры сістэмы адукацыі, стварэнню камфортнага адукацыйнага асяроддзя», – падкрэсліла яна.

Як адзначыла Людміла Здорыкава, асаблівая ўвага ў мінулым навучальным годзе надавалася ўмацаванню матэрыяльна-тэхнічнай базы: «У мінулым навучальным годзе расчынілі дзверы сучасныя школы ў горадзе Магілёве і Асіповічах. Улетку завершана рэканструкцыя сярэдніх школ у Шклове, Бялыніцкім і Круглянскім раёнах. На правядзенне капітальных і бягучых рамонтаў, рэканструкцыю і мадэрнізацыю ўстаноў адукацыі, набыццё абсталявання накіравана больш як Br120 млн. Працягваем абнаўляць парк школьных аўтобусаў. За кошт сродкаў рэспубліканскага бюджэту праводзіцца цэнтралізаваная пастаўка сучаснага навучальнага абсталявання. У 2025 годзе для каледжаў запланавана набыццё навучальнага і тэхналагічнага абсталявання на суму Br2,8 млн., у тым ліку для поўнага абсталявання 6 майстэрняў і лабараторый, закупкі вучэбных аўтамабіляў МАЗ, трактара «Беларус», пагрузчыкаў «Амкадор». Усе ўмовы, неабходныя для эфектыўнай работы сістэмы адукацыі, створаны. Цяпер слова за педагогамі».

Адмысловая ўвага была нададзена кадраваму патэнцыялу. Як падкрэсліла начальнік галоўнага ўпраўлення па адукацыі Магаблвыканкама: «Галіна мае дастаткова кваліфікаваны кадравы склад: 83% педагагічных работнікаў маюць вышэйшую адукацыю, 72% педагогаў маюць вышэйшую і першую кваліфікацыйныя катэгорыі. Наяўны кадравы патэнцыял дазваляе ў поўнай меры рэалізоўваць задачы, якія стаяць перад сістэмай адукацыі. Але ўжо сёння трэба задумацца аб тым, хто прыйдзе на змену вопытным педагогам.

Для далейшага стабільнага функцыянавання галіны неабходна прадоўжыць работу па прагназаванні патрэбнасці ў педагагічных кадрах на месцах. У першую чаргу выкарыстоўваць магчымасць мэтавага навучання. У бягучым годзе для работы ва ўстановах адукацыі Магілёўскай вобласці па педагагічных спецыяльнасцях прыбылі 438 маладых спецыялістаў. Неабходна прыняць вычарпальныя меры, накіраваныя на іх доўгатэрміновае замацаванне ў рэгіёнах: забяспечыць выкананне ўсіх сацыяльных гарантый, прадугледжаных заканадаўствам; маральнае і матэрыяльнае стымуляванне іх працы; замацаванне настаўнікаў і забеспячэнне жыллём».

Па словах Людмілы Здорыкавай, значныя вынікі дасягнуты ў галіне якасці адукацыі: «Па выніках 2024/2025 навучальнага года 69% школьнікаў маюць высокі і дастатковы ўзроўні ведаў (2023/2024 навучальны год - 68%). Сярэдні бал атэстата 8,5 бала і больш маюць 33 працэнты выпускнікоў сярэдняй школы, што адпавядае паказчыку мінулага года.

Атэстаты асаблівага ўзору з узнагароджаннем залатымі (сярэбранымі) медалямі атрымалі 473 выпускнікі XI класа, пасведчанні аб агульнай базавай адукацыі з адзнакай выдадзены 557 выпускнікам IX класаў. Мы ганарымся поспехамі нашых школьнікаў на алімпіядах. Каманда вобласці паказвае стабільна высокі рэзультат на заключным этапе рэспубліканскай алімпіяды. Сёння дзякуючы нашым школьнікам Магілёўская вобласць гучыць і на міжнародным узроўні. 7 перамог у скарбонку ўзнагарод прынеслі навучэнцы Магілёўскага абласнога ліцэя №1.

На цэнтралізаваных экзаменах у 2025 годзе атрымана 152 стобальныя вынікі (у 2024 годзе - 111), на цэнтралізаваным тэсціраванні - 100 (у 2024 годзе - 64). Тры выпускнікі з сярэдняй школы № 1 г.п.Хоцімска, гімназіі № 4 г.Магілёва, Магілёўскага дзяржаўнага абласнога ліцэя № 3 атрымалі па 400 балаў з 400 магчымых».

Людміла Здорыкава канстатавала, што сістэма прафесійнай адукацыі паспяхова выконвае задачы падрыхтоўкі кадраў для рэгіёну: «Кантрольныя лічбы прыёму ва ўстановы сярэдняй спецыяльнай адукацыі вобласці ў 2025 годзе выкананы на 100% (2068 чалавек). Прыём на ўзровень прафесійна-тэхнічнай адукацыі працягваецца да 23 жніўня (3400 чалавек). Зацверджана 1295 мэтавых месц для атрымання сярэдняй спецыяльнай і прафесійна-тэхнічнай адукацыі, што на 6 працэнтаў вышэй за прыём у 2024 годзе. Для атрымання прафесійна-тэхнічнай адукацыі на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі плануецца залічыць 530 чалавек (у 2024 годзе залічана - 497 чалавек, у 2023 годзе - 456 чалавек), для атрымання сярэдняй спецыяльнай адукацыі - 765 чалавек (у 2024 годзе - 718 чалавек, у 2023 годзе - 527 чалавек). Узаемадзеянне з арганізацыямі - заказчыкамі кадраў дазваляе даць першае працоўнае месца ўсім выпускнікам, якія падлягаюць размеркаванню. У 2025 годзе накіраванне на працу атрымалі ўсе 3923 выпускнікі каледжаў».

У сферы выхаваўчай работы і сацыяльнай падтрымкі таксама дасягнуты станоўчыя вынікі. Дзякуючы кансалідацыі намаганняў, паводле слоў начальніка галоўнага ўпраўлення па адукацыі Магаблвыканкама, на 28,2 працэнта зніжаны ўзровень падлеткавай злачыннасці, на 32,0 працэнта - колькасць асоб, якія ўчынілі злачынствы. Паспяхова вырашаюцца пытанні ўладкавання дзяцей-сірот: «88% дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, уладкованыя на сямейныя формы выхавання. Неабходна забяспечыць іх суправаджэнне, стварыўшы належныя ўмовы пражывання ў замяшчаюць сем'ях. Арганізацыя комплекснага маніторынгу становішча гэтай катэгорыі дзяцей - зона асаблівай адказнасці мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў», - падкрэсліла Людміла Здорыкава.

Значным дасягненнем стала зніжэнне паказчыка дзіцячага траўматызму: «Меры, што прымаюцца па фарміраванні бяспечных і адказных паводзін, садзейнічалі зніжэнню паказчыка гібелі дзяцей ад знешніх прычын (на 01.07.2024 – 7, на 01.07.2025 – 5, -28,6%). Кожнае загінулае дзіця - гэта трагедыя. Неабходна прадоўжыць работу па фарміраванні ў навучэнцаў адказных і бяспечных паводзін, захаванні і ўмацаванні іх здароўя», – падсумавала сваё выступленне начальнік галоўнага ўпраўлення па адукацыі Магаблвыканкама і павіншавала педагогаў з хуткім пачаткам новага навучальнага года.

Напрыканцы канферэнцыі адбылася традыцыйная перадача сімвала мудрасці «Совы». Маладым педагогам, накіраваным да першага месца працы, яе перадаў пераможца рэспубліканскага конкурсу прафмайстэрства «Майстар года – 2024» Аляксандр Валчкоў.

Фіналам мерапрыемства стала ўзнагароджанне лепшых спецыялістаў сферы адукацыі рэгіёну ганаровымі граматамі і падзякамі абласнога выканаўчага камітэта, абласнога Савета дэпутатаў, Міністэрства адукацыі, а таксама нагруднымі знакамі «Выдатнік адукацыі».

Юлія Таранава, фота Галіны Гаўрыловіч