Пытанне:
Па якой прычыне і кім можа быць прызнана, што дзіця знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы?
Адказ:
З 1 лютага 2019 года ўступіла ў сілу пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 15 студзеня 2019 г. № 22 «Аб прызнанні дзяцей, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы» (далей - Пастанова).
Дадзенай Пастановай рэгулююцца:
дзейнасць дзяржаўных органаў, дзяржаўных і іншых арганізацый па выяўленні дзяцей, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы (далей - СНС);
парадак выяўлення дзяцей, якія знаходзяцца ў СНС;
парадак правядзення сацыяльнага расследавання;
парадак прыняцця рашэння аб прызнанні дзіцяці, якое знаходзіцца ў СНС, кантроль за яго выкананнем і абскарджанне такога рашэння;
парадак рэалізацыі мерапрыемстваў, накіраваных на ўстараненне СНС і забеспячэнне кантролю за ўмовамі ўтрымання, выхавання і адукацыі дзяцей.
У адпаведнасці з Пастановай устаноўлены наступныя крытэры СНС:
1. Бацькамі не задавальняюцца асноўныя жыццёвыя патрэбнасці дзіцяці (дзяцей): бацькі дапускаюць пакіданне дзіцяці (дзяцей) без ежы; бацькі дапускаюць сістэматычную адсутнасць ежы, прызначанай для харчавання дзіцяці (дзяцей) (для дзяцей ранняга ўзросту - ад 0 да 3 гадоў, дзяцей дашкольнага ўзросту - ад 3 да 6 гадоў, дзяцей школьнага ўзросту - ад 6 гадоў і старэйшых), якая адпавядае адпаведным фізіялагічным патрэбам дзіцячага арганізма і не прычыняе шкоду здароўю дзіцяці адпаведнага ўзросту; бацькі дапускаюць пражыванне дзіцяці (дзяцей) у жылых памяшканнях, у якіх печы, цеплагенерыруючыя агрэгаты, газавае абсталяванне, электрычныя сеткі, электрапрыборы не адпавядаюць патрабаванням тэхнічных нарматыўных прававых актаў або эксплуатацыйнай дакументацыі на іх, непрацаздольныя, дэмантаваны прылады аўтаматычнага (аўтаномнага) выяўлення і абвесткі аб пажары; надворныя пабудовы і прыдамавая тэрыторыя не адпавядаюць патрабаванням пажарнай бяспекі і ёсць умовы, якія ствараюць непасрэдную пагрозу ўзнікнення пажару; бацькі сістэматычна не выконваюць рэкамендацыі медыцынскіх работнікаў па дыягностыцы, лячэнні і (або) медыцынскай рэабілітацыі дзіцяці (дзяцей), што пагражае яго (іх) жыццю і (або) здароўю, бацькі перашкаджаюць атрыманню дзіцем абавязковай агульнай базавай адукацыі (у любой форме яго атрымання).
2. Бацькамі не забяспечваецца нагляд за паводзінамі дзіцяці і яго ладам жыцця, у выніку чаго дзіця здзяйсняе дзеянні, якія змяшчаюць прыкметы адміністрацыйнага правапарушэння або злачынства: у адносінах да бацькоў дзіцяці (дзяцей) ва ўзросце да 14 гадоў неаднаразова на працягу года ўстаноўлены факты прыцягнення да адміністрацыйнай адказнасці па артыкуле 9.4 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях; у адносінах да бацькоў дзіцяці (дзяцей) ва ўзросце старэйшым за 14 гадоў у рамках адміністрацыйнага або крымінальнага працэсаў устаноўлены факты, якія пацвярджаюць што яны не кантралююць яго (іх) паводзіны і месцазнаходжанне, у выніку чаго дзіця (дзеці) прыцягнуты да адміністрацыйнай або крымінальнай адказнасці.
3. Бацькі вядуць амаральны лад жыцця, што аказвае шкоднае ўздзеянне на дзіця (дзяцей), злоўжываюць сваімі правамі і (або) жорстка абыходзіцца з ім (імі), у сувязі з чым мае месца небяспека для жыцця і (або) здароўя дзіцяці (дзяцей)): у адносінах да бацькоў устаноўлены факты прыцягнення да адміністрацыйнай адказнасці за ўчыненне правапарушэнняў, прадугледжаных артыкуламі 9.1, 17.1, часткай трэцяй артыкула 17.3, артыкуламі 17.4, 17.8 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях; у адносінах да бацькоў устаноўлены факты спажывання наркатычных сродкаў, псіхатропных рэчываў, іх аналагаў, таксічных або іншых адурманьваючых рэчываў, ужывання імі алкагольных напояў, па выніках чаго да іх прымяняліся меры прафілактычнага ўздзеяння; устаноўлены факты жорсткага абыходжання бацькоў з дзіцем, фізічнага і (або) псіхалагічнага насілля ў адносінах да яго.
Інфармацыя (паведамленне) аб магчымым сямейным няшчасці, наяўнасці абстаноўкі, пры якой не задавальняюцца асноўныя жыццёвыя патрэбнасці дзіцяці, не забяспечваецца нагляд за яго паводзінамі і ладам жыцця, бацькі вядуць амаральны лад жыцця, у сувязі з чым мае месца небяспека для жыцця або здароўя дзіцяці, накіроўваецца ў аддзел па адукацыі па месцы знаходжання дзіцяці (дзяцей) для правядзення суб'ектамі прафілактыкі раёна сацыяльнага расследавання (вывучэнне палажэння і абследаванне ўмоў жыцця і выхавання дзіцяці).
Звяртаем увагу, што, у выпадку пацверджання інфармацыі аб наяўнасці крытэрыяў СНС сям'і непаўналетняга, рашэнне аб прызнанні дзіцяці, якое знаходзіцца ў СНС, прымаецца раённай каардынацыйнай радай па рэалізацыі Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 24 лістапада 2006 г. № 18 «Аб дадатковых мерах па дзяржаўнай абароне дзяцей у нядобранадзейных сем'ях» (па месцы жыхарства сям'і).
