У цяперашні час пытанні падрыхтоўкі твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва рэгулююцца Палажэннем аб парадку падрыхтоўкі (рэканструкцыі) і прыёмкі твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 19.09.2008 № 1372 (далей – Палажэнне).
Да манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва адносяцца манументальная скульптура, манументальна-дэкаратыўная скульптура, манументальны жывапіс, дэкаратыўна-аздабленчыя формы, мастацкія тканіны.
Манументальна-дэкаратыўная скульптура – творы (статуі, рэльефы, іншыя скульптурныя формы, што маюць самастойнае значэнне ці выконваюць ролю архітэктурных элементаў, скульптурная арнаментацыя будынкаў), прызначаныя для аздаблення фасадаў і інтэр’ераў збудаванняў, ландшафтна-прыроднага асяроддзя, плошчаў, вуліц, маюць дэкаратыўны характар, канкрэтызуюць архітэктурны вобраз.
Згодна з пунктам 4 Палажэння стварэнне (рэканструкцыя) і ўстаноўка твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва ажыццяўляецца па заказе дзяржаўных органаў, дзяржаўных арганізацый, грамадскіх аб’яднанняў, іншых арганізацый і фізічных асоб (далей – заказчыкі) на падставе заключаных дагавораў на выкананне работ па падрыхтоўцы (рэканструкцыі) твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва.
Падрыхтоўка (рэканструкцыя) твораў манументальнай скульптуры (незалежна ад крыніцы фінансавання) і манументальна-дэкаратыўнай скульптуры (за кошт сродкаў рэспубліканскага і (або) мясцовых бюджэтаў) ажыццяўляецца на падставе заключэння Міністэрства культуры.
Для атрымання заключэння Міністэрства культуры мясцовы выканаўчы і распарадчы орган накіроўвае ў Міністэрства культуры ліст-зварот з абгрунтаваннем неабходнасці падрыхтоўкі (рэканструкцыі) і ўстаноўкі твора манументальнай або манументальна-дэкаратыўнай скульптуры.
Міністэрства культуры ў 15-дзённы тэрмін пасля атрымання пісьма-звароту дае заключэнне аб мэтазгоднасці (немэтазгоднасці) падрыхтоўкі (рэканструкцыі) і ўстаноўкі твора манументальнай або манументальна-дэкаратыўнай скульптуры.
Згодна з пунктам 6 Палажэння падрыхтоўка (рэканструкцыя) твораў манументальнай скульптуры і ўстаноўка іх на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь ажыццяўляюцца па рашэнні мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў на падставе заключэння Міністэрства культуры.
У адпаведнасці з 2 часткай пункта 8 Палажэння для ўзгаднення рашэння аб падрыхтоўцы (рэканструкцыі) і ўстаноўцы твораў манументальнай скульптуры на тэрыторыях абласцей, за выключэннем абласных цэнтраў, мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі прадстаўляюцца ў абласныя выканаўчыя камітэты:
ліст-зварот аб узгадненні рашэння;
даведка-абгрунтаванне неабходнасці падрыхтоўкі (рэканструкцыі) і ўстаноўкі твораў манументальнай скульптуры, у тым ліку з вызначэннем крыніц і памераў фінансавання;
заключэнне Міністэрства культуры;
іншыя інфармацыйныя матэрыялы.
На падставе пункта 10 Палажэння для падрыхтоўкі (рэканструкцыі) твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва распрацоўваюцца іх эскізныя праекты.
Эскізны праект робіцца ў мэтах вызначэння вобразна-мастацкай задумы, архітэктурна-прасторавай кампазіцыі, канструкцыйнага рашэння, прыкладнага кошту твора манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва і павінен уключаць фізічныя параметры і параметры яго прасторавага размяшчэння.
Пункт 11 Палажэння. Адбор эскізных праектаў твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва робіцца заказчыкам на падставе экспертнага заключэння абласнога мастацка-экспертнага савета.
Адбор эскізных праектаў твораў ажыццяўляецца заказчыкам пасля прыняцця адпаведнага рашэння выканаўчымі і распарадчымі органамі на падставе экспертнага заключэння абласнога мастацка-экспертнага саветаў, акрамя твораў, якія ствараюцца (рэканструююцца) і планаваных да ўстаноўкі ў абласных цэнтрах і г. Мінску па ўзгадненні з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь.
У выпадках, звязаных з падрыхтоўкай найбольш значных i складаных па тэматыцы і кампазіцыі твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва, заказчык праводзіць конкурс эскізных праектаў (далей – конкурс).
Згодна з пунктам 13 Палажэння ў выпадку падрыхтоўкі твораў манументальнай скульптуры конкурс праводзіцца мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі або Міністэрствам культуры. Парадак арганізацыі і правядзення такога конкурсу, склад журы конкурсу зацвярджаюцца адпаведна мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі або Міністэрствам культуры. Пры гэтым у склад журы конкурсу абавязкова ўключаюцца прадстаўнікі Рэспубліканскага мастацка-экспертнага савета па манументальным і манументальна-дэкаратыўным мастацтве і Міністэрства культуры.
Пасля зацвярджэння эскізнага праекта праца аўтараў па падрыхтоўцы манументальных твораў павінна ажыццяўляцца аўтарамі паэтапна: эскізны праект, рабочая мадэль, мадэль у натуральную велічыню, выраб твора ў матэрыяле.
На падставе пункта 21 Палажэння выканаўца твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва вызначаецца заказчыкам у межах ажыццяўлення творчага праекта (творчай дзейнасці) у галіне культуры і мастацтва.
Выканаўцамі могуць быць фізічныя або юрыдычныя асобы, якія маюць адпаведную кваліфікацыю і права на ажыццяўленне работ па падрыхтоўцы твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва і якія заключылі дагавор з заказчыкам.
Згодна з пунктам 22 Палажэння выкананне будаўнічых работ, звязаных з устаноўкай твораў манументальнай скульптуры, ажыццяўляецца ў парадку, вызначаным заканадаўствам у галіне архітэктуры, горадабудаўніцтва і будаўніцтва.
