Кіраўскі райвыканкам падоўжыў тэрмін прыёму заявак на конкурс эскізных праектаў помніка «Памяці спаленых вёсак Магілёўскай вобласці»

Падоўжаны тэрмін прыёму заявак на конкурс эскізных праектаў помніка «Памяці спаленых вёсак Магілёўскай вобласці». Спаборніцтва прысвечана 75-й гадавіне Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. Яго мэтай з’яўляецца захаванне памяці аб ахвярах таго страшнага часу, адзначылі ў аддзеле ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Кіраўскага райвыканкама.

Кампазіцыйнае выкананне помніка павінна быць вытрымана ў найлепшых традыцыях класічнага і нацыянальнага манументальнага мастацтва з распрацоўкай планіровачнага рашэння прапанаванай тэрыторыі, ужо існуючых аб’ектаў і ландшафту.

Конкурс з’яўляецца адкрытым, таму яго ўдзельнікамі могуць быць фізічныя і юрыдычныя асобы, у тым ліку дызайнеры, скульптары, архітэктары, мастакі, студэнты архітэктурных і мастацкіх навучальных устаноў. Заяўку можна адправіць на адрас: г. Кіраўск, вул. Кіраўская, д. 80, каб. 52, аддзел ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Кіраўскага райвыканкама. Кантактны тэлефон 8 (02237) 79 143.

ІНСТРУКЦЫЯ аб парадку арганізацыі і правядзення конкурсу

Выкапіроўка

15 чэрвеня споўнілася 77 гадоў з дня жудаснай крывавай трагедыі ў в. Боркі Кіраўскага раёна, калі падчас буйной карнай аперацыі фашысты расстралялі і спалілі 1800 мірных жыхароў.

Да Вялікай Айчыннай вайны ў в. Боркі і 6-ці прылеглых пасёлках (Пралетарскі, Дзяржынскі, Чырвоны Араты, Закрынічча, Доўгае Поле, Хватаўка) налічвалася каля 300 двароў. У вёсцы і пасёлках пражывала 1738 чалавек.

У в. Боркі нямецкія захопнікі прыйшлі прыкладна праз тыдзень пасля пачатку вайны.

Улетку 1942 года сфарміраваныя партызанскія злучэнні пачалі дзеянні супраць захопнікаў, здзяйсняючы частыя дыверсіі па падрыве машын на шашы Бабруйск – Магілёў. Пасля адной з такіх дыверсій 15 чэрвеня 1942 года ў вёску наляцеў карны атрад штурмбанфюрэра СС Оскара Паўля Дырлевангера.

На досвітку немцы акружылі ўсе пасёлкі в. Боркі. У пасёлку Закрынічча карнікі сталі выганяць з дамоў насельніцтва і выводзіць на ўскраіну пасёлка. Затым сілай запіхвалі ў кожны дом па 8 чалавек, клалі іх на падлогу ў два рады па 4 галава да галавы тварам уніз і з аўтаматаў расстрэльвалі. Не шкадавалі ні старых, ні малых.

Скончыўшы расстрэл, немцы абклалі хаты саломай і падпалілі. Ва ўсіх іншых пасёлках акупанты проста заходзілі ў дом і расстрэльвалі ўсіх, хто ў ім знаходзіўся. Старэйшых забівалі разрыўнымі кулямі, а малодшых падымалі на штыкі, каб не марнаваць патроны. Скончыўшы расправу да сярэдзіны дня, карнікі падпалілі 6 пакінутых пасёлкаў. У той сапраўды страшны дзень загінула 1800 жыхароў. На месцы вёсак віднеліся толькі драбы спаленых дамоў, вакол – абвугленыя чалавечыя трупы; у калодзежах – целы забітых. Гэта была адна з самых значных карных акцый, накіраваных супраць мірных жыхароў у гады Вялікай Айчыннай вайны на акупаванай фашысцкімі захопнікамі тэрыторыі Еўропы.

Пасля вайны самі Боркі былі адноўленыя, але навакольныя пасёлкі – Хватаўка, Доўгае Поле, Закрынічча, Чырвоны Араты, Пралетарскі, Дзяржынскі – так і не адрадзіліся.

У памяць аб жыхарах Борак і спаленых вёсак у 1964 годзе да 20-годдзя вызвалення раёна быў усталяваны помнік – скульптура воіна і дзяўчынкі, якая ўскладае кветкі. Па колькасці спаленых пасёлкаў устаноўлены шэсць пліт памяці як напамін пра крывавую бойню на шматпакутнай Боркаўскай зямлі.

У жніўні 2004 года, праз 62 гады пасля той страшнай трагедыі, узведзена капліца ў гонар абраза Божай Маці «Спагнанне загінулых».

У жніўні 2008 года была ўсталявана сцяна памяці спаленых вёсак Магілёўскай вобласці: шэсць гранітных пліт з назвамі 112 знішчаных вёсак Магілёўскай вобласці, дзе закладзена капсула з зямлёй спаленых вёсак рэгіёна. Сярод іх 20 населеных пунктаў Кіраўскага раёна.

У жніўні 2009 года ў в. Боркі перапахавалі астанкі жыхароў вёскі, якія загінулі падчас правядзення карнай аперацыі ў брацкай магіле мемарыяльнага комплексу.

Трагедыя вёскі Боркі роўная Хатынскай, і сімвалічна, што зямля з прахам загінулых жыхароў Борак вечна захоўваецца на Хатынскіх «могілках спаленых вёсак» Беларусі як настаўленне нашчадкам, як заклік да захавання міру на зямлі.

Сёння вёска Боркі з’яўляецца месцам пастаяннага наведвання. Штогод у апошнюю нядзелю жніўня тут праводзіцца жалобны мітынг-рэквіем у памяць аб спаленых жыхарах.