Анатоль Ісачанка: памяць аб Вялікай Айчыннай вайне і яе праўдзе - гэта наша адказнасць

Святкаванне 78-й гадавіны Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне ў абласным цэнтры пачалося з урачыстага маршу воінскіх часцей Магілёўскага гарнізона на плошчы Леніна. Сёння ў шэсці-парадзе «Памяці загінуўшых, на славу жывых» прынялі ўдзел ветэраны Вялікай Айчыннай вайны, кіраўніцтва вобласці і горада, прадстаўнікі працоўных калектываў, грамадскіх аб'яднанняў, жыхары і госці абласнога цэнтра. Калона прайшла па вуліцы Першамайскай да плошчы Славы, дзе адбыўся мітынг з ускладаннем вянкоў і кветак прадстаўнікамі дзяржаўных органаў, грамадскіх арганізацый, працоўных калектываў да Вечнага агню, святочны канцэрт «Памяць пакаленняў».

Сярод ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, якія прынялі ўдзел ва ўрачыстым мерапрыемстве, сёння была 97-гадовая Вольга Васільеўна Сурганава, узнагароджаная шматлікімі ордэнамі і медалямі за самаадданую працу ў гады ВАВ. Вайна заспела яе 16-гадовай навучэнкай Каломенскага вучылішча Маскоўскай вобласці. Далікатная дзяўчына адразу ж патрапіла на перадавую, дзе ў той час разгарнуліся лютасныя баі па абароне Масквы. І цэлы год яна адважна выцягвала параненых з поля бою, перавязвала іх прама ў акопах, выходжвала ў шпіталях. Пазней скончыла фельчарскую школу, выйшла замуж і пераехала з мужам у Магілёў. Выгадавала двух дачок.

«Са святам Перамогі! Найважнейшае – міру і дабра ўсім людзям!» - Пажадала яна.

У ліку ўдзельнікаў парада быў і жыхар блакаднага Ленінграда Аркадзь Іванавіч Яфімаў. Калі пачалася вайна, яму не было і трох гадоў:

«Амаль 900 дзён і начэй, пакуль доўжылася аблога, я прабыў у горадзе з маці і бабуляй. Бацька ў 1941 годзе, як пайшоў на фронт, практычна адразу загінуў. Памерлі ў гэты год мой брат, сястра і дзядуля. Не магу апісаць, як гэта страшна. Хоць быў маленькі, запомніў гэты жах. Выжывалі, як маглі. Харчаваліся травой, збіралі мерзлую бульбу. Ратаваў паёк, які мама атрымлівала, працуючы на чыгунцы. Аб Перамозе пачулі па радыё - радаваліся і не верылі.

Жадаю ўсім, каб наша неба заставалася чыстым. Каб людзі шанавалі гэта і працавалі на карысць роднай Беларусі. І хаця сам я не беларус па нараджэнні, але стаў беларусам па клічы сэрца. Мір трэба берагчы. Таму для мяне 9 Мая - самае галоўнае свята на свеце».

Жах фашысцкіх лагераў у дзяцінстве давялося перажыць Але Васільеўне Круглікавай. З пачатку вайны яна падвяргалася зверствам у канцлагерах. З сакавіка 1944 года маленькая Аля знаходзілася ў канцлагеры Равесбрук, дзе падвяргалася медыцынскім вопытам і эксперыментам, і была выратавана з канвеера смерці савецкімі войскамі 30 красавіка 1945 года. Пасля вайны пераехала ў Беларусь і працавала настаўнікам. Да гэтага часу вучні і іх бацькі памятаюць, як яе школьныя ўрокі, так і ўрокі жыцця.

«Гэта радасць, што мы засталіся ў жывых. Малодшы брат быў спалены, старэйшы - пахаваны ў Польшчы, бацька загінуў, зусім крыху не дажыўшы да Перамогі. Вядома, 9 Мая - гэта радасць і слёзы. Успамінаеш, што было, перажываеш нанова.

Я ўсё жыццё працавала настаўнікам і дагэтуль часта бываю ў школах. І заўсёды жадаю мірнага неба, спакою, радасці, шчасця, усіх даброт і маладым, і пажылым, і тым, хто перажыў гэтую страшную вайну», – пажадала жанчына.

Вітаючы прысутных на плошчы Славы, старшыня Магілёўскага аблвыканкама Анатоль Ісачанка адзначыў:

«Гэты дзень ужо 78 гадоў з'яўляецца сімвалам яднання нашага народа і гонару за родную зямлю. Гэта асаблівы дзень. Гэта агульная гісторыя Перамогі. Адна на ўсіх. Безумоўна, пераможны 45-ы стаў сімвалам сяброўства і ўзаемавыручкі. Як для жыхароў нашай краіны, так і для нашых брацкіх краін. У гады ваеннага ліхалецця Беларусь страціла кожнага трэцяга жыхара. Залітая крывёю, абпаленая агнём, разрабаваная, напаўразбураная рэспубліка не здавалася, упарта наносячы ворагу ўдары. Паміралі, але не здаваліся.

Успамінаючы падзеі Вялікай Айчыннай вайны, мы ўсё часцей і часцей гаворым пра гераізм салдат на фронце. І гэта справядліва - кожны дзень яны глядзелі смерці ў твар, кожны дзень для многіх мог стаць апошнім. Але ўсе перамогі не маглі б адбыцца без самаахвярнай працы савецкіх людзей у тыле. Гэта яны забяспечвалі фронт усім неабходным: правізіяй, тэхнікай, снарадамі. Дзень і ноч усе, хто мог працаваць - дзеці, іх маці і бабулі - сваёй самаадданай працай ратавалі родную зямлю, працуючы ў імя Перамогі. Вайна прайшла праз кожны дом, праз кожную сям'ю. Мы памятаем усё: пакуты жыўцом спаленых жыхароў, боль вязняў лагераў смерці, якія гінулі ад катаванняў, гвалты, працуючы да знямогі, а дзеці - ад забранай для салдат вермахта крыві. І сёння каля святога Вечнага агню мы схіляем галаву перад усімі загінуўшымі сынамі і дочкамі сваёй краіны, якія аддавалі жыцце дзеля яе свабоды, мірнага неба і кожнага з нас. Пачытаючы іх памяць хвілінай маўчання».

Анатоль Ісачанка падкрэсліў: «Памяць аб Вялікай Айчыннай вайне і яе праўдзе - гэта наша адказнасць. Сёння мы бачым, як шэраг дзяржаў свядома перапісваюць падзеі вайны, свядома забыўшыся пра гонар, здраджваюць сваім продкам. Наш святы абавязак - не дапусціць забыцця той страшнай трагедыі, якая адабрала мільёны жыццяў».

Звяртаючыся да ветэранаў, кіраўнік рэгіёну павіншаваў іх і падзякаваў за годны прыклад: «Дарагія салдаты Перамогі, праходзяць гады, змяняюцца пакаленні, але нязменнай застаецца падзяка вам, людзям, якія прынеслі свет Айчыне. Вы прайшлі суровае выпрабаванне, адваяваўшы нам права жыць на роднай зямлі, людзьмі звацца. Ад імя ўсіх жыхароў Прыдняпроўскага краю я дзякую вам за неацэнны ўрок патрыятызму, да якога імкнемся мы. І нізкі вам паклон».

Таксама ён звярнуў увагу, што вялікая каштоўнасць для сённяшняга пакалення, якое бачыць ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, - гэта магчымасць асабіста выказаць ім сваю пашану і падзяку. І ёю трэба карыстацца, пакуль ветэраны яшчэ побач з намі.

Падзеі маштабу Перамогі патрабуюць ад нас разумення цаны і значнасці. І кошт гэты каласальны: больш за 27 млн загінуўшых, у тым ліку 16 млн - мірнага насельніцтва. Поўная мабілізацыя краіны, перакідка на ўсход 3 тыс. прадпрыемстваў, што ўжо ў 1942 г. дало магчымасць выпускаць больш узбраення, чым выпускала Германія.

Наш народ выдужаў, мы вольныя. Мы радуемся міру, мы тут. Але пільнасць, гатоўнасць да абароны Радзімы для нас сёння падобна захаванню нас як народа, нацыі, стабільнасці і развіцця. Бо сілы, якія мараць аб сусветным панаванні, працуюць на поўную моц. 90% ваенна-прамысловага комплексу НАТА - гэта ЗША. 10 млн загінуўшых пасля Вялікай Айчыннай вайны - у войнах развязаных імі ж. Стаіць задача нас не проста зламаць, а знішчыць. Звяртаючыся да юнага пакалення, прашу зразумець, што зараз ідзе самы галоўны бой - за душу чалавека. Вас жадаюць пазбавіць нашай гісторыі, культуры, традыцыі, свят, разуменні сямейных каштоўнасцяў. Сілы зла вядуць наступ скаардынавана і нахабна. Дык няхай жа святое воінства, якое абараніла нашу зямлю ў 1945-м, застанецца ў вашай удзячнай памяці. Дакуль мы не страцім любоў да Айчыны і свайго імя».

Ад імя моладзі выказаўся, у сваю чаргу, віцэ-старшына абласнога кадэцкага вучылішча ім. Героя Савецкага Саюза Я.Мікалаенка Уладзіслаў Міхалёў:

«9 Мая – дзень Вялікай Перамогі. Крочачы ў будучыню, мы памятаем аб мінулым. Памятаем пра мужнасць, гераізм, стойкасць, самаадданую працу і сілу духу нашых продкаў, якія вытрымалі складанае выпрабаванне. Мы ганарымся імі і раўняемся на іх.

Моя семья свято хранит память о прадедушке Семене Никифоровиче Земцове. Он ушел на войну подростком, практически моим сверстником, а вернулся настоящим героем. Прадедушка воевал в партизанском отряде, а затем в гвардейской дивизии. Его боевые награды стали реликвией в нашей семье. Как и другие солдаты и офицеры той войны, он – пример бескорыстного и беззаветного служения Отечеству. Я очень хочу быть похожим на него.

Наше училище носит имя выдающегося летчика, уроженца нашей области. Его жизненный путь – от простого мальчишки до генерала. Мне сегодня пока 17 лет, или уже 17. Я давно решил, что буду офицером Республики Беларусь и буду защищать свою страну, свою семью, все, чем дорожу. Буду защищать мир. Чтобы над просторами нашей синеокой Беларуси гордо развивалось знамя победы и «чырвона-зялёны сцяг маёй краіны». Низкий вам поклон, дорогие ветераны, и спасибо за Победу».

Ураджэнка Брагінскага раёна Валянціна Пятакова пераехала ў Магілёў некалькі дзясяткаў гадоў таму пасля аварыі на ЧАЭС. І сёння прыйшла на парад з сям'ёй пляменніка, падчас шэсця яе маленькая ўнучка несла партрэт гвардыі чырвонаармейца Пятра Міхайлавіча Беразняцкага.

«Гэта мой бацька, – расказвае жанчына. - Ён быў сувязістам падчас вайны. За тое, што паспяхова выканаў баявое заданне і праклаў кабель праз Заходнюю Дзвіну, забяспечыўшы сувязь, быў узнагароджаны медалём «За Адвагу», меў і іншыя узнагароды. Імкнёмся па магчымасці прыйсці на парад з яго партрэтам.

Лічу важным перадаваць падрастаючаму пакаленню гісторыю нашай краіны. Дома расказваю ўнучцы пра яе прадзеда, пра подзвіг нашага народа, спяваем з ёй ваенныя песні. Яна любіць іх і ўжо разумее, што такое вайна і што гэта страшна.

Калі сама была маленькай, мы жылі ў вёсцы і 9 мая збіраліся на мітынгі ля помніка невядомаму салдату. Сёння я хаджу на вялікі парад ужо са сваёй унучкай. Настрой адначасова ўрачысты і горкі. Таму што зусім побач зноў ідзе вайна, разбураюцца помнікі, сціраецца памяць. Нажаль, фашызм да канца не выкаранены. Слухаючы песні ваенных гадоў - плачу. Хочацца верыць, што аднойчы наступіць мір на ўсёй зямлі».

На розных пляцоўках горада ў гэты дзень прайшлі ўрачыстасці. Святочны канцэрт «Помніць сэрца, не забудзе ніколі!» адбыўся ў Пячэрскім лесапарку. Там жа на «салдацкай паляне» сабрала магіляўчан і гасцей горада святочная праграма «Мая вясна! Мая Перамога!». На плошчы Зорак былі арганізаваны святочны канцэрт «Пераможнаму маю прысвячаецца…» і гарадская акцыя «Вальс Перамогі». У абласным драмтэатры адбыўся паказ музычна-пластычнай кампазіцыі «Марыйка» паводле аднайменнай паэмы Алеся Казекі. Адбыліся тэматычныя кінапаказы, канцэрты, акцыі, флэшмобы і іншыя мерапрыемствы на адкрытых пляцоўках горада.

Увечары ў 21.30 на плошчы Славы арганізавана святочная канцэртная праграма «Будзем жыць і будзем памятаць». Завершыць шэраг святочных мерапрыемстваў патрыятычная акцыя «Праспяваем «Дзень Перамогі» і святочны феерверк у 23.00.

Юлія Таранава, фота Галіны Гаўрыловіч