Абласная дыялогавая пляцоўка «Ад памяці мінулага да будучыні», прысвечаная тэме генацыду беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны, прайшла ў Магілёве. Яна сабрала каля 100 удзельнікаў – прадстаўнікоў рэгіянальнай моладзі.
Па словах намесніка старшыні Магілёўскага аблвыканкама Валерыя Малашкі, на сёння няма ўніверсальнай формулы, як данесці праўду жыцця да падрастаючага пакалення. «Малады чалавек фарміруецца ў сям’і, выхоўваецца ўстановай адукацыі, праходзіць станаўленне як асоба дзякуючы сябрам і соцыуму, – сказаў ён. – Выканаўчая ўлада, грамадскасць не могуць застацца ў баку ад гэтага працэсу, паколькі таксама адказваюць за маладзёжную палітыку і будучыню краіны. З часам сённяшнія маладыя людзі скончаць навучальныя ўстановы і прыйдуць працаваць у эканоміку рэгіёна, створаць сем’і і будуць гадаваць дзяцей і ўжо самі будуць у адказе за іх будучыню. Хочацца, каб пасля дыялогу ў такім фармаце кожны знайшоў для сябе адказы на пытанні».
Прадстаўнікі абласной выканаўчай улады, пракуратуры і грамадскіх аб’яднанняў расказалі маладым людзям пра тое, што такое генацыд, чаму сёння важна гаварыць пра гэта ў кантэксце гісторыі беларускага народа і ваеннага мінулага нашай краіны. Дзецям паказалі карту спаленых вёсак Магілёўскай вобласці, на якой практычна няма вольнага месца: акупанты знішчылі больш за 1,7 тыс. населеных пунктаў. Хлопцы і дзяўчаты ўбачылі архіўныя фота і дакументы, якія раскрывалі факты калабарацыянізму і здрады, адлюстроўвалі ўсю глыбіню жаху і страху, з якімі сутыкнулася мірнае насельніцтва ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
«Мы не проста гаворым аб генацыдзе беларускага народа, а на канкрэтных прыкладах раскрываем устаноўленыя факты, – адзначыў намеснік пракурора вобласці Андрэй Волкаў. – Расказваем не толькі аб колькасці загінулых, але і аб абставінах іх смерці. Як правіла, у такім дыялогу дзеці вельмі жыва задаюць пытанні, цікавяцца гісторыяй. І пакуль гэта пераемнасць існуе, адраджэння нацызму не будзе. Таму ёсць неабходнасць весці гэту працу пастаянна, не толькі ў Год гістарычнай памяці. Паступова падрастаючае пакаленне прасякнецца патрыятызмам, а гэта дасць упэўненасць, што маладыя людзі не трапяць пад уплыў звонку, не дапусцяць перапісвання гісторыі, будуць сапраўднымі патрыётамі сваёй краіны».
Па словах Андрэя Волкава, у кожнай беларускай сям’і можна знайсці сведак і ўдзельнікаў падзей тых гадоў. «Калі маладыя людзі будуць памятаць, што яны нашчадкі пераможцаў, карычневая чума ў нас не пройдзе ніколі, – падкрэсліў ён. – Кажучы пра мірных жыхароў нашай краіны, мы не павінны забываць, што ў той вайне загінула больш за 3 млн чалавек. І гэта не апошняя лічба – у канцы расследавання яна толькі павялічыцца. На сёння мы выявілі па матэрыялах крымінальнай справы 39 раней не ўстаноўленых пахаванняў часоў Вялікай Айчыннай вайны – амаль трэць ад ужо вядомых 116 месцаў. Гэта скрупулёзная праца па пошуку сведчанняў фактаў генацыду будзе працягнута».
Толькі за апошні час даследавана 6 месцаў пахаванняў, у трох з іх знойдзены фрагменты астанкаў мірных жыхароў. Так, у Глускім раёне ў выніку пошукавых работ знойдзены астанкі двух малалетніх дзяцей з сям’і Чапмен, забітых ударам абуха, у Клічаўскім раёне – знішчанай нацыстамі жонкі чырвонага камандзіра, у в. Путнікі Шклоўскага раёна – 9 мясцовых жыхароў, большасць з якіх дзеці да 15 гадоў. Паводле інфармацыі, тут жа было расстраляна больш за 1 тыс. асоб яўрэйскай нацыянальнасці, працы на гэтай тэрыторыі па пошуку ахвяр генацыду працягваюцца. Са слоў намесніка пракурора, на акупаваных землях масава знішчаліся жанчыны, дзеці і старыя. Усё гэта сведчыць пра тое, што гэта не была вайна ў звыклым для нас разуменні з бітвамі, мела месца мэтанакіраванае знішчэнне мясцовых жыхароў, беларусаў – цэлай нацыі.
«Што такое генацыд? У першую чаргу – гэта знішчэнне групы насельніцтва па пэўнай прыкмеце, – падкрэсліў Андрэй Волкаў. – Гэта вынішчэнне, якое не мае тэрмінаў даўніны. Планы нацыстаў былі аб’ёмныя і жахлівыя – знішчыць больш за 75% жыхароў гэтых тэрыторый. За гады вайны загінула больш за 3 млн жыхароў Беларусі з 8–8,5 млн, якія пражываюць тут. У Магілёўскай вобласці з больш за 1,8 млн жыхароў знішчана 290 тыс. мірных грамадзян, у тым ліку спалена жывымі амаль 5,5 тыс. чалавек. І ўжо ў пачатку вайны немцы былі заклапочаны тым, каб схаваць сляды сваіх злачынстваў: людзі знішчаліся агнём, а астанкі перамолваліся ў косцедрабільных машынах».
Удзельнікі сустрэчы таксама дзяліліся сваімі ўражаннямі ад пачутага: гаварылі аб ваеннай гісторыі сваёй сям’і, уроках мінулага і неабходнасці захоўваць памяць у імя мірнай будучыні нашай краіны. «Факты генацыду, пра якія мы пачулі, могуць шакіраваць, але ўсё гэта ўжо было вядома, – падкрэсліў дырэктар Жыліцкага гістарычнага комплексу-музея, член Маладзёжнага парламента пры Магілёўскім абласным Савеце дэпутатаў Уладзіслаў Кулакевіч. – Аднак памяць людская вельмі кароткая, таму трэба пастаянна вяртацца да нашай гісторыі, супрацьстаяць прапагандзе і фэйкам, развенчваць міфы. Вайна – гэта трагедыя для ўсяго чалавецтва, якая ні ў якім разе не павінна паўтарыцца».
Пры выкарыстанні матэрыялаў актыўная гіперспасылка на mogilev-region.gov.by абавязковая
