Маштабы паняцця «генацыд беларускага народа» недаацэненыя – рэктар МДУ імя А. А. Куляшова Дзяніс Дук

Маштабы паняцці «генацыд беларускага народа» недаацэненыя. На гэта звярнуў увагу рэктар Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. А. Куляшова Дзяніс Дук у гутарцы з журналістамі. Сёння ён прымаў удзел у абласной канферэнцыі «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны».

«Паняцце генацыду непарыўна звязана з той трагедыяй, якую перажыў беларускі народ у сярэдзіне 20 стагоддзя, – адзначыў ён. – І гэта трагедыя ўвайшла ў калектыўную памяць беларусаў. Таму так важна разабрацца ў двух асноўных момантах. Па-першае, калі дадзенае паняцце з’явілася, як укаранялася ў грамадскую свядомасць. Па-другое, наколькі беларускі народ пацярпеў падчас Вялікай Айчыннай вайны. Наколькі ахвяры былі супастаўныя з лічбамі, якія мы ўмоўна ведалі да цяперашняга часу».

Па словах Дзяніса Дука, новыя факты і даныя, якія выкрываюцца гісторыкамі і археолагамі падчас раскопак на месцах масавых пахаванняў, дазваляюць з упэўненасцю гаварыць пра тое, што праблема недаацэненая: нават у вядомых брацкіх пахаваннях знаходзяцца астанкі значна большай колькасці ахвяр, чым лічылася раней. «Сёння мы павінны дакладна пазначыць гэтую праблему і далей будаваць нашу будучыню з улікам калектыўнай памяці. Каб ніхто і нішто не было забыта. Асабліва ахвяры сярод простых мірных жыхароў, якія загінулі на тэрыторыі Беларусі, франтах, у канцлагерах, на чужыне.

Аб важнасці захавання памяці пра жахі вайны, пра якія ведае не па чутках, і гаварыла ветэран працы, старшыня грамадскай арганізацыі «Магілёўская абласная асацыяцыя малалетніх вязняў фашысцкай няволі» Галіна Рыбцова. «Шмат загінула мірнага насельніцтва, не кажучы ўжо пра салдатаў. І вельмі шмат дзяцей: у жывых застаўся толькі адзін з дзесяці. Таму пра страшныя падзеі, якія адбываліся падчас вайны, трэба абавязкова гаварыць, нельга гэта забываць, асабліва цяпер. І найбольш ўзмоцнена варта расказваць пра ўсё моладзі».

Пра тыпалогію генацыду і яго формы, якія існавалі падчас Другой сусветнай вайны, расказаў на канферэнцыі старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу па адукацыі, культуры і навуцы Ігар Марзалюк. «Ёсць маса спрэчных момантаў, – падкрэсліў ён. Напрыклад, ці правамоцна гаварыць аб генацыдзе беларускага народа. Ніхто не адмаўляе, што быў халакост. Але задаецца пытанне: існавала ці не мэтанакіраваная палітыка вынішчэння ў дачыненні да беларусаў? У апошні час ёсць тыя, хто кажа – не. План «Ост»– гэта рэальная рэч? Ці проста дэкларацыя аб намерах, якая не была рэалізаваная? Таксама доўгі час была табуіравана тэма пра саўдзельнікаў злачынстваў на тэрыторыі Беларусі. Гэта тэма далікатная. Але варта гаварыць праўду пра нацыяналістычныя падраздзяленні, кожнае з якіх выкарыстала сітуацыю ў сваіх мэтах. І, каб зразумець усю веліч подзвігу народа, трэба ведаць і здраднікаў».

Абласная канферэнцыя «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны» прайшла на пляцоўцы Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. А. Куляшова. У мерапрыемстве прынялі ўдзел начальнікі аддзелаў ідэалагічнай работы (культуры) і па справах моладзі гаррайвыканкамаў, кіраўнікі грамадскіх арганізацый Магілёўскай вобласці, студэнты. У ліку ганаровых гасцей прысутнічалі ваенны камісар Магілёўскай вобласці, палкоўнік, старшыня Магілёўскай абласной арганізацыі РГА «Белая Русь» Аляксандр Гарошкін, намеснік пракурора Магілёўскай вобласці Сяргей Парфёнаў, начальнік упраўлення ідэалагічнай работы галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай работы і па справах моладзі Магілёўскага аблвыканкама Алег Корапаў.