RU BY EN 中文
Twitter Instagram

Унікальны калядны абрад з Казламі-бабылямі праводзяць у Глускім раёне

Вёска Балашэвічы Глускага раёна Магілёўскай вобласці спакон веку спраўляе Шчодры вечар Старога Новага года не з каляднай Казой, а з Казлом, якога калядаваць па дамах водзяць выключна бабылі – мясцовыя нежанатыя мужчыны.

Усе ўдзельнікі мужчынскай «казлінай» Каляды выварочваюць і апранаюць авечыя кажухі навыварат і падпяразваюцца ручнікамі замест паясоў, якіх, як кажуць балашэвіцкія старажылы, у іх вёсцы не ткалі.

Цэнтральны персанаж калядавання – Казёл – вырабляецца па-дзедаўску: унутр вывернутага кажуха ўлазіць мужчына і ў адным з рукавоў трымае драўляную палку з абабітай аўчынай драўлянай пысай, да якой прышываюцца казліная барада і абавязкова званочак.

Званочак звініць на ўсю вёску, апавяшчаючы, што ідуць Казлы калядаваць. Дарэчы, званочкі на Казлах яшчэ старэйшыя, чым самі касцюмы – яны былі выкапаныя мясцовымі жыхарамі і захаваліся яшчэ з царскіх часоў і эпохі Рэчы Паспалітай.

Самы старэйшы мясцовы завадзіла «Казлоў-бабылёў» Рыгор Дзядзюля пачаў хадзіць калядаваць яшчэ ў 50-я гады ХХ стагоддзя, будучы ў 4-м класе, і добра памятае, як гэта рабілі яго дзед і бацька, ад якога яму дасталася маска казла. Часта Казлы нават біліся, у пераносным або прамым сэнсе, за здабычу, імкнучыся апярэдзіць адзін аднаго ў візітах па вясковых дамах, бо адорваць на Шчадрэц трэба было ўсіх калядоўшчыкаў без выключэння.

Атрымаўшы дазвол ад гаспадароў хаты пакалядаваць, Казлы заходзяць у дом і пачынаюць спяваць сваю асаблівую калядную песню, разам стукаюць у падлогу нагамі, нібы капыткамі, і трасуць званочкам, тым самым выганяючы з хаты нячыстую сілу.

Маючы магчымасць на Шчадрэц пабываць у многіх дамах, нежанатыя мужчыны звычайна заадно прыглядаюцца да добразычлівасці і шчодрасці незамужніх гаспадынь і, пакланіўшыся, атрымліваюць традыцыйна ад гаспадароў у дар разнастайныя смачнасці, напоі і грошы.

Балашэвіцкія жанчыны калядуюць заўсёды асобна ад мужчын і спяваюць гаспадарам свае шчадравальныя песні на дабрабыт.

Як і ў іншых вёсках Магілёўшчыны і Беларусі, калядуюць і дзеці. Толькі ў Балашэвічах яны ідуць засяваць гаспадарскія дамы і двары раніцай пасля старога Новага года. Іх называюць засяваламі, таму што, прайшоўшы ў дом і павіншаваўшы аднавяскоўцаў каляднай песняй, яны пасыпаюць дом збожжам на ўрадлівасць і дабрабыт.

Самае цікавае і прыемнае, што, у адрозненне ад многіх іншых вёсак і вёсак Беларусі, калядаванне Казлоў-бабылёў, шчадраванне жанчын і дзіцячая Каляда засеваў захаваліся ў Балашэвічах як абсалютна жывая традыцыя, і людзі заўсёды рады калядоўшчыкам, аддаючы часам нават апошнія капейкі.

На пытанне, чаму ў Балашэвічах так захаваліся традыцыі, мясцовыя старажылы адказваюць, што, нягледзячы на тое, што «вёска» ўжо не такая вялікая, як была раней, аднавяскоўцы здолелі захаваць тут свой род...

СБ

Пры выкарыстанні матэрыялаў актыўная гіперспасылка на mogilev-region.gov.by абавязковая