У мэтах далейшага ўдасканалення комплекснай сістэмы стымулявання экспарту Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 4 лютага 2021 г. № 39 «Аб змяненні указаў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь» унесены змяненні ва:
Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 жніўня 2006 г.№ 534 «Аб садзейнічанні развіццю экспарту тавараў (работ, паслуг)» (далей – Указ № 534);
Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 чэрвеня 2011 г. № 261 «Аб стварэнні адкрытага акцыянернага таварыства “Банк развіцця Рэспублікі Беларусь”» (далей – Указ № 261).
Адна з ключавых змен (Указ № 261) у механізмах экспартнага крэдытавання – адмена мінімальнай сумы экспартнага кантракту (раней 200 тыс. долараў ЗША), што дазволіць пашырыць магчымасці суб’ектаў малога і сярэдняга бізнесу пры рэалізацыі прадукцыі на экспарт.
Асноўныя навацыі Указа № 534:
1. Пашыраны пералік банкаў. Акрамя Банка развіцця, правам крэдытавання экспарту надзелены камерцыйныя банкі па пераліку, які зацвярджаецца Саветам Міністраў.
2. Пашыраны пералік страхавых арганізацый з правам ажыццяўлення страхавання экспартных рызык, без прыцягнення сродкаў бюджэту для ажыццяўлення страхавых выплат. Страхаваннем экспартных рызык, акрамя БРУПЭІС «Белэксімгарант», надзелены страхавыя арганізацыі, уласны капітал якіх складае не менш за 25 млн. беларускіх рублёў.
3. Крэдытаванне рэзідэнтаў. Прадугледжана магчымасць банкам развіцця, іншымі банкамі прадастаўлення ў 2021–2022 гг. крэдытаў рэзідэнтам для вытворчасці прадукцыі з мэтай яе далейшай рэалізацыі на экспарт. Гэта дазволіць забяспечыць беларускіх вытворцаў абаротнымі сродкамі для вытворчасці экспартнай прадукцыі. Пры гэтым кампенсацыя страт Банку развіцця банкам ад прадастаўлення экспартных крэдытаў робіцца толькі пасля пацвярджэння факту экспарту тавараў.
4. Банку развіцця прадастаўлена магчымасць выдачы экспартных крэдытаў для фінансавання набыцця ў замежных краінах тавараў, вырабленых у Рэспубліцы Беларусь, незалежна ад колькасці пастаўшчыкоў у ланцужку продажаў. Гэта дазволіць ахапіць максімальна магчымае кола патэнцыйных пакупнікоў беларускіх тавараў, у тым ліку прадастаўляць экспартныя крэдыты непасрэдна канчатковым пакупнікам. Пры гэтым сума экспартнага крэдыту прывязана да кошту беларускага экспартнага кантракту.
Даведачна:
Пры гэтым у межах крэдытавання не дапускаецца:
выдача двух і больш экспартных крэдытаў, ажыццяўлення двух і больш фінансаванняў пад саступку грашовага патрабавання (факторынгу), постфінансавання і дыскантавання акрэдытываў, звязаных з фінансаваннем вытворчасці або аплаты адных і тых жа тавараў або паслуг;
атрымання крэдыту на ўмовах Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 24.02.2009 № 466 «Аб некаторых мерах па рэалізацыі тавараў, вырабленых у Рэспубліцы Беларусь».
5. Пашырана лінейка прадстаўляемых экспартных фінансавых інструментаў. Банку развіцця прадастаўлена права ажыццяўлення міжбанкаўскага экспартнага крэдытавання шляхам постфінансавання акрэдытываў, а таксама дыскантавання сум па акрэдытывах, выпушчаных замежнымі банкамі для фінансавання набыцця (аплаты) беларускіх тавараў, работ, паслуг.
Банк развіцця разам з банкамі і нябанкаўскімі крэдытна-фінансавымі арганізацыямі ў 2021–2022 гг. надзелены правам ажыццяўляць фінансаванне рэзідэнтаў (крэдытораў) пад саступку грашовага патрабавання (факторынг) пры рэалізацыі экспартных кантрактаў на ўмовах, раней вызначаных Указам № 534.
6. Пашыраны пералік відаў страхавання экспартных рызык з падтрымкай дзяржавы наступнымі відамі:
добраахвотнае страхаванне рызыкі незвароту (непагашэння) і (або) пратэрміноўкі вяртання (пагашэння) крэдыту, прадастаўленага рэзідэнту;
добраахвотнае страхаванне рызыкі незвароту (непагашэння) і (або) пратэрміноўкі вяртання (пагашэння) крэдыту, выдадзенага замежным банкам;
добраахвотнае страхаванне акрэдытываў (у тым ліку з дыскантавання крэдыту), адкрытых замежнымі банкамі;
добраахвотнае страхаванне грамадзянскай адказнасці рэзідэнта па экспартным кантракце.
7. У сувязі з тым, што страхаванне экспартных рызык з падтрымкай дзяржавы будзе ажыццяўляць не адзін, а некалькі страхоўшчыкаў, унесены змены ў Палажэнне аб страхаванні (перастрахаванні) экспартных рызык.
У прыватнасці, базавыя страхавыя тарыфы па страхаванні экспартных рызык з падтрымкай дзяржавы ўстанаўліваюцца Белэксімгарантам або страхоўшчыком па ўзгадненні з Міністэрствам фінансаў з улікам узроўню палітычнай рызыкі краіны. Дыферэнцыяцыя краін па ўзроўні палітычнай рызыкі вырабляецца Белэксімгарантам па ўзгадненні з МЗС і ў далейшым прадастаўляецца страхоўшчыком.
Дагавор страхавання экспартных рызык з падтрымкай дзяржавы заключаецца бакамі па рашэнні Урада Рэспублікі Беларусь, калі адказнасць па яго і (або) сумарны аб’ём адказнасці па дзеючых і (або) заключаных з адным контрагентам дагаворах страхавання: перавысіць 10 працэнтаў уласнага капіталу Белэксімгаранта, разлічанага ў адпаведнасці з заканадаўствам або перавысіць 20 працэнтаў уласнага капіталу Белэксімгаранта ў выпадку, калі контрагент страхавальніка адносіцца да міжнародных фінансавых арганізацый або замежных банкаў, якія маюць доўгатэрміновыя рэйтынгі (ад ААА да А – (А3).
8. Прадугледжана магчымасць звароту страхоўшчыка па бюджэтную пазыку пры выплаце страхавога пакрыцця не толькі па дагаворах страхавання, але і па дагаворах перастрахавання экспартных рызык з падтрымкай дзяржавы.
Бюджэтная пазыка прадастаўляецца на тэрмін да 3 гадоў, тэрмін яе вяртання падаўжэнню не падлягае.
Даведачна:
Прыняцце гэтай нормы дазволіць:
дыверсіфікаваць рызыкі;
атрымліваць сінергетычны эфект ва ўрэгуляванні страт і рэалізацыі права субрагацыі па сумесных праектах;
выкарыстоўваць інструмент перастрахавання ў якасці альтэрнатывы дзяржаўнай гарантыі пры прывабліванні замежных крэдытаў пад страхавое забеспячэнне замежнага экспартнага-крэдытнага агенцтва.
9. Канкрэтызаваны, а таксама ўведзеныя новыя тэрміны, якія ўлічваюць унесеныя ва ўказ змены.
