У Беларусі дзейнічае спрошчаны парадак узвядзення і рэканструкцыі аднакватэрных жылых дамоў і гаспадарчых пабудоў. Адпаведны Указ нумар 202 Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі ўступіў у сілу ў канцы мінулага года.
Дакументам прадугледжана, што такія аб'екты можна будзе пабудаваць без атрымання дазволаў, без распрацоўкі праектнай дакументацыі і без наступнай прыёмкі іх у эксплуатацыю, а таксама спрошчаны парадак дзяржаўнай рэгістрацыі пабудаваных такім чынам аб'ектаў.
Для будаўніцтва або рэканструкцыі аднакватэрных жылых дамоў і гаспадарчых пабудоў у сельскіх населеных пунктах (за выключэннем размешчаных на тэрыторыі раёнаў, прылеглых да абласных цэнтраў і Мінска) грамадзянам дастаткова мець дакумент, які сведчыць права на зямельны ўчастак, пры ўмове, што адлегласць ад меж суседняга (сумежнага) ) зямельнага ўчастка да жылога дома складае не менш за 3 метраў, нежылых капітальных пабудоў - не менш за 2 метраў.
Для ўзвядзення такіх пабудоў у сельскіх населеных пунктах, размешчаных на тэрыторыі раёнаў, прылеглых да абласных цэнтраў і Мінска, у пасёлках гарадскога тыпу і гарадах грамадзяніну неабходна будзе атрымаць пашпарт забудоўшчыка. На падставе такога пашпарта змогуць пабудаваць жылыя аднакватэрныя дамы таксама і юрыдычныя асобы, індывідуальныя прадпрымальнікі.
Пашпарт забудоўшчыка змяшчае характарыстыку зямельнага ўчастка, параметры яго забудовы і выкарыстання і складаецца з камплекта чарцяжоў (што ўключае сітуацыйную схему размяшчэння зямельнага ўчастка, схему планіровачнай арганізацыі зямельнага ўчастка і схему інжынерна-тэхнічнага забеспячэння зямельнага ўчастка), і тлумачальнай запіскі, якая змяшчае тытульны ліст з кадастравым нумарам зямельнага ўчастка, копію дакумента, які сведчыць права на зямельны ўчастак, ліст узгадненняў, фотафіксацыю месца размяшчэння зямельнага ўчастка і патрабаванні да забудовы зямельнага ўчастка.
Выдача пашпарта забудоўшчыка будзе ажыццяўляцца па прынцыпе «адно акно», тэрмін афармлення - адзін месяц, кошт - 25 базавых велічынь.
Ранейшы парадак узвядзення і рэканструкцыі гэтых пабудоў (з атрыманнем усіх дазволаў, узгадненняў, заключэнняў і распрацоўкай праекта) таксама працягвае дзейнічаць. Забудоўшчык сам мае права абраць, якім з варыянтаў скарыстацца.
Акрамя таго, Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 ліпеня 2022 г. нумар 253 «Аб спрошчаным парадку прыёмкі ў эксплуатацыю аб'ектаў будаўніцтва» (далей - Указ нумар 253) спрошчаны парадак прыёмкі ў эксплуатацыю аднакватэрных жылых дамоў і (або) нежылых капітальных пабудоў пятага класа складанасці на прыдамавой тэрыторыі (далей - аб'екты будаўніцтва).
Згодна з Указам нумар 253 аб'екты будаўніцтва, узведзеныя (рэканструяваныя) грамадзянамі на зямельных участках, правы на якія ў іх узніклі да 01.09.2022 і прызначаных для будаўніцтва і (або) абслугоўвання аднакватэрных жылых дамоў (за выключэннем размешчаных у г. Мінску), могуць па рашэнню выканкама прымацца ў эксплуатацыю без наяўнасці дазвольнай дакументацыі на іх будаўніцтва (дазволы на рэканструкцыю) і (або) праектнай дакументацыі. У выпадку прыняцця выканкамам такога рашэння ўзвядзенне (рэканструкцыя) аб'ектаў будаўніцтва не прызнаецца самавольным будаўніцтвам.
Спрошчаны парадак прыёмкі ў эксплуатацыю аб'ектаў будаўніцтва мае часовы характар і дзейнічае да 01.01.2025.
У рамках Указа № 253 заявы аб прыёмцы ў эксплуатацыю аб'ектаў будаўніцтва падаецца напрамую ў структурныя падраздзяленні выканкамаў, якія ажыццяўляюць дзяржаўна-ўладныя паўнамоцтвы ў галіне архітэктурнай, горадабудаўнічай і будаўнічай дзейнасці, абыходзячы службу «адно акно».
У заяве павінна быць указана аб наяўнасці згоды паўналетніх грамадзян, якія маюць права валодання і карыстання жылымі дамамі і капітальнымі пабудовамі, удзельнікаў агульнай долевай уласнасці на прыём у эксплуатацыю жылых дамоў і капітальных пабудоў. Згода пацвярджаецца шляхам прастаўлення подпісу ўказаных асоб на заяве або іншымі спосабамі.
У мэтах дакладнасці вызначэння тэхніка-эканамічных паказчыкаў аб'екта для запаўнення акта прыёмкі ў эксплуатацыю і прадстаўлення статыстычнай справаздачы аб пабудаваных грамадзянамі індывідуальных жылых дамах да гэтай заявы рэкамендуецца прыкласці дакументы, якія пацвярджаюць права карыстання зямельным участкам, а таксама ведамасць тэхнічных характарыстык (за выключэннем выпадкаў прыёмкі ў эксплуатацыю). інжынернага абсталявання (пераабсталявання) жылых і (або) нежылых памяшканняў, а таксама нежылых пабудоў без змянення іх плошчы і (або) планіроўкі).
Пры спрошчаным парадку прыёмкі ў эксплуатацыю збудаваных (рэканструяваных) грамадзянамі аб'ектаў будаўніцтва ацэньваецца іх адпаведнасць пятаму класу складанасці, а таксама захаванне будаўнічых норм і горадабудаўнічай дакументацыі ў частцы захавання нармаваных разрываў ад межаў зямельнага ўчастка да збудаваных (рэканструяваных) аб'ектаў і патрабаванняў па размяшчэнні аб'ектаў. Пры гэтым варта ўлічваць, што прыём у эксплуатацыю збудаваных (рэканструяваных) грамадзянамі аб'ектаў будаўніцтва на адлегласці менш нарміруемага ад мяжы зямельнага ўчастка (жылога дома - менш за 3 метраў, нежылых капітальных пабудоў - менш за 2 метраў) дапускаецца пры наяўнасці натарыяльна заверанай пісьмовай згоды сумежнага (-ых) землекарыстальніка (-яй).
Таксама тлумачым, што ў адпаведнасці з Палажэннем аб парадку кампенсацыі асобай, якой прадастаўлены зямельны ўчастак, затрат на будаўніцтва, у тым ліку праектаванне, аб'ектаў размеркавальнай інжынернай і транспартнай інфраструктуры да такога зямельнага ўчастка, зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 1 красавіка 2014 г. № 298, грамадзяне, якія не стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў і з'яўляюцца забудоўшчыкамі аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў, пакрываюць гэтыя затраты не пазней за дзень зацвярджэння акта прыёмкі ў эксплуатацыю аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў.
