Анатоль Ісачанка на сустрэчы з ветэранамі: вялікае шчасце - жыць у мірнай, спакойнай краіне

З сустрэчы з ветэранамі старшыні Магілёўскага аблвыканкама Анатоля Ісачанкі пачаліся святкаванні Дня Перамогі ў абласным цэнтры. Удзел у ёй таксама прынялі памочнік Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь - інспектар па Магілёўскай вобласці Сяргей Налівайка, старшыня абласнога Савета дэпутатаў Аляксандр Гарошкін.

У адрас удзельніка і малалетніх вязняў Вялікай Айчыннай вайны ад кіраўніцтва рэгіёна прагучалі словы віншаванняў і падзякі за іх стойкасць, мужнасць і гераічны подзвіг.

«Віншую ўсіх з гэтым вялікім святам, Днём Перамогі. У гэты дзень, 80 гадоў таму, вы заваявалі для нас гэтую Перамогу. Дзякуючы чаму мы жывем у міры, спакоі і згодзе. І чым далей гэты дзень, тым вастрэй мы адчуваем і разумеем яго. Тым больш, гледзячы на тое, што зараз адбываецца вакол у нашым свеце. Вялікае шчасце - жыць у мірнай, спакойнай краіне, дзе можна працаваць, гадаваць дзяцей, хадзіць у школу, проста жыць сваё жыццё», - звярнуўся да ганаровых гасцей сённяшняга свята Анатоль Ісачанка.

Ён адзначыў, што ў кожнага з прысутных на сустрэчы ветэранаў - свой складаны лёс, цяжкая гісторыя і гэта той страшны кошт, які нашаму народу прыйшлося заплаціць за мірнае неба над галавой: «Мы сёння жывем, жывем спакойна і размерана. Вядома, нажаль, сыходзіць тое пакаленне, якое спазнала боль страты, страту блізкіх. Усё менш ветэранаў, якія ваявалі. Але менавіта вы, якія прайшлі вайну, што адчулі спаўна яе нягоды, як ніхто, з першых вуснаў, можаце распавесці падрастаючаму пакаленню нашу гісторыю. Складаную. Але гэта наша гісторыя і наш гонар».

І за кубкам гарбаты, у цёплым сяброўскім становішчы яны распавялі свае жыццёвыя гісторыі, падзяліліся ўспамінамі, ад якіх дагэтуль наварочваюцца слёзы.

Так, былая вязень фашысцкіх лагераў прымусовага ўтрымання Антаніна Іванаўна Картаусава распавяла, што два гады вайны правяла ў сельскай мясцовасьці пад Ленінградам, а затым у 1943 годзе ў вагонах, ва ўмовах антысанітарыі, іх вывезлі ў Прыбалтыку, а далей – у Германію: «Калі пачалася ў Нямеччыну: У нас была шматдзетная сям'я - пяць дзяцей, з якіх старэйшаму было 12, а малодшая нарадзілася ў 1940 годзе. З намі былі дзве бабулі і дзве цёткі. Адна з бабуль, калі нас пераганялі ў калоне, узяла з сабой пляшачку з вадой. І ў нейкі момант мы пачулі, як бразнула гэтая пляшка, павярнуліся, а бабуля ўпала на калені і памірала. Мама прасіла немцаў спыніцца, каб бабулю не затапталі. Але калона ішла, а маці не магла кінуць дзяцей. Калі вярнулася, бабулі не было, ёй сказалі, што яе пахавалі, але знайсці яе магілу яна так і не паспела.

У Нямеччыне татавых сясцёр забралі на працу, майго старэйшага брата выводзілі з лагера, пад канвоем з сабакамі, на ўборку тэрыторыі, а мы былі малалетнімі і знаходзіліся ў размеркавальным пункце. Дарослым павесілі нумары. Мы не разуваліся і не распраналіся. Ні кроку налева і направа. Я страшна баялася бамбёжак і голаду. Перамога была для нас шчасцем, мы чакалі яе і не маглі дачакацца. Нам аб'явілі аб Перамозе, але прывезлі на радзіму толькі ў верасні. Усё спалена, нічога няма. Мы жылі ў нямецкіх зямлянках. У холадзе і голадзе.

Бацька наш загінуў у 1943 годзе, яму не было 38-мі. Я яго амаль не памятаю. Ён два гады ваяваў у фінскай вайне, потым быў з намі ўсяго год і ў 1941 годзе яго прызвалі на абарону Ленінграда. Ён быў двойчы паранены, а трэці раз стаяў на вышцы, калі куля забіла яго проста ў сэрца. Захаваліся яго лісты да сястры. І зараз на сустрэчах з дзецьмі я зачытваю іх…»

Яшчэ адна малалетняя вязень фашысцкай няволі Любоў Сяргееўна Ярмолава распавяла, што нарадзілася ў 1944 годзе ў палоне: «У канцлагеры, у нямецкім горадзе Нойштат, куды былі сагнаныя мае бацькі і старэйшы брат, мама нарадзіла нас з братам - двайнятак. Умовы былі нечалавечыя. Бацька працаваў на заводзе. Дзякуючы маме мы выжылі - дзесяць месяцаў яна правяла там з намі, груднымі дзецьмі. А потым амерыканцы ўключыліся ў вайну і пачалі бамбіць горад. Нас неаднаразова выганялі на растрэл, але мы цудам уцалелі, воляй лёсу немцы не паспелі нас расстраляць.

Калі нас вызвалілі і спыталі, дзе мы хочам жыць, бацькі адказалі - дадому, толькі дадому, і хутчэй».

Любоў Сяргееўна расказала, што знаходзіцца ў Магілёўскай асацыяцыі малалетніх вязняў і часта сустракаецца з моладдзю, са школьнікамі: «Мы расказваем пра вайну, пра Перамогу. І заклікаем да таго, каб гісторыя не скажалася. Каб ведалі ісціну, рэальныя падзеі. І памяталі. Гэта свята са слязамі на вачах, народжанае ў страшных ахвярах. Як гэта можна забыць, не памятаць і не святкаваць? Гэта самае дарагое, самае шчаслівае, самае патрэбнае свята. Каб нічога не паўтарылася, людзі павінны змагацца за мір, за жыццё і за выратаванне».

Удзельнік вайны Міхась Антонавіч Цітоў, якому ў 1941 годзе яшчэ не было 15 гадоў, у 1943 годзе ўжо далучыўся да партызанскага атрада. Як прызнаўся ветэран, успамінаць аб вайне яму цяжка. «Мне прыйшлося прайсці па дарогах вайны даволі нямалы і нялёгкі шлях. Успамінаць ваенныя часы мне нават непрыемна, таму што яны прыводзяць да такіх успамінаў, ад якіх душа сціскаецца ў кулак. Вайна была найцяжкая з цяжкіх. А пасля вайны нам прыйшлося аднаўляць прамысловасць з нуля. Тым не менш, дзякуючы сіле нашага народа мы здолелі аднавіць Беларусь і стварыць багацце прадуктаў для нашага народа.

Але нават не ў гэтым галоўнае. Я хацеў сказаць, што мяне дзівяць факты, якія ў наш час уласцівыя чалавецтву. Бо здаецца, чалавек разумная істота, але чамусьці замест стварэння выбірае шлях разбурэння. Паглядзіце, колькі ў наш час ачагоў вайны атачаюць нас. Ізраіль ахоплены вайной, Украіна ваюе з брацкім народам Расіяй, пачынаюць вайну Індыя і Пакістан. Гэта прыводзіць толькі да бед. Як можа чалавек апусціцца да гэтага становішча? Бо яго дзеянні разбураюць краіну, у якой ён жыве.

Людзям трэба задумацца, куды яны ідуць і што трэба рабіць для таго, каб зямны шар быў прыгожы. Пажадаем нашым народам, каб яны працавалі на карысць чалавецтва. Не на разбурэнне, а на утварэнне. Тады мы будзем жыць мірна і шчасліва».

Пасля сустрэчы ветэраны прынялі ўдзел у шэсці пакаленняў «Беларусь памятае».

Юлія Таранава, фота Галіны Гаўрыловіч