Асветнік, арцыпастыр, багаслоў, дыпламат. Памяць свяціцеля Георгія Каніскага ўшанавалі ў Магілёве

Памяць Георгія Каніскага ўшанавалі малебнам у Магілёве. Набажэнства з нагоды кананізацыі прайшло ля помніка свяціцелю з удзелам мітрапаліта Мінскага і Заслаўскага Веніяміна, Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі.

«Георгій Каніскі вядомы як асветнік беларускага народа, выбітны арцыпастыр, філосаф, багаслоў і майстэрскі дыпламат, - падкрэсліў уладар Веніямін. - Гэтыя і многія іншыя напрамкі служэння цудоўна спалучаліся ў адным чалавеку і прынеслі многія плады. Пра свяціцеля Георгія Каніскага сёння становіцца ўсё больш вядома ў праваслаўным свеце, і памяць аб ім натхняе сучасных людзей, таму што дае многія вобразы: як паступаць, выбудоўваць адносіны, выпраўляць няпростую сітуацыю і ісці па жыцці ўпэўнена, абапіраючыся на духоўную дапамогу звыш. Калі свяціцель Георгій пачынаў сваё служэнне, было вельмі няпроста. Цяпер мы бачым: мір і Божае благаславенне знаходзяцца на беларускай зямлі. Гэта трэба падтрымліваць і захоўваць, але зрабіць гэта можна толькі разам».

Урачыстасці, прысвечаныя памяці свяціцеля Георгія Каніскага, пачаліся ў абласным цэнтры 5 жніўня з усяночнага дбання архірэйскім чынам у Свята-Мікольскім жаночым манастыры і прадоўжыліся раніцай 6 жніўня боскай літургіяй у Спаса-Праабражэнскім катэдральным касцёле, якую здзейснілі мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін, мітрапаліт Астанайскі і Казахстанскі Аляксандр, мітрапаліт Ташкенцкі і Узбекістанскі Вікенцій, архірэі Беларускай праваслаўнай царквы.

«Сённяшні малебен ля помніка вялікаму сыну беларускага народа свяціцелю Георгію асаблівай цеплынёй напоўніў сэрца, - падкрэсліў уладыка Аляксандр. - Жадаю павіншаваць жыхароў гэтага горада з выдатнай імпрэзай, якая стала традыцыяй і дапамагае ўсвядоміць, што каханне да роднай зямлі і царквы - гэта стрыжань і падмурак чалавечага быцця».

Паводле слоў мітрапаліта Ташкенцкага і Узбекістанскага Вікенція, сёння на беларускай зямлі сустрэліся Узбекістан, Казахстан і ўся Сярэдняя і Цэнтральная Азія, і гэта сведчанне адзінства, да якога ў свой час імкнуўся сам свяціцель Георгій Каніскі. «Гэта імпульс для таго, каб мы захавалі мір і адзінства паміж усімі праваслаўнымі хрысціянамі і рознымі рэлігійнымі канфесіямі, - падкрэсліў ён. - Калі ёсць свет, тады ёсць і Божае благаслаўленне, бо злосць і нянавісць - гэта не хрысціянскія дабрадзейнасці, таму нам трэба як мага больш атрымаць у сваёй душы мір, згоду і любоў. Гэта мае вельмі вялікае значэнне для нас: свет у душы распаўсюджваецца на сям'ю, грамадства, дзяржаву і ўвесь свет. Вельмі рады, што прыехаў у Беларусь: тут я знайшоў цеплыню і радасць зносін з вернікамі людзьмі».

аб маштабе асобы свяціцеля гаворыць і той факт, што яго аўтарытэт і слава не замыкаюцца толькі ў царкоўным асяроддзі. Менавіта таму на малебен у Магілёве сабраліся не толькі вернікі, але і прадстаўнікі выканаўчай улады і дэпутацкага корпуса. «Георгій Каніскі - прыклад служэння свайму народу і сваёй веры, - падкрэсліў старшыня Магілёўскага абласнога Савета дэпутатаў Аляксандр Гарошкін. - У часы свайго жыцця ён вельмі шмат зрабіў для Магілёўскай губерні і горада Магілёва. Напрыклад, пры ім тут былі адкрыты першыя навучальныя ўстановы для дзяцей. Выдатна, што яго памятае цяперашняе пакаленне беларусаў - людзей, якім дораг мір. У свой час адкрыццё цудоўнага помніка свяціцелю ў гістарычным цэнтры Магілёва таксама стала данінай павагі і ўшанавання гэтаму чалавеку, які зрабіў вельмі шмат для таго, каб на гэтай святой зямлі быў мір. Менавіта дзякуючы намаганням Георгія Каніскага ўдалося дасягнуць таго, што перасталі ўціскаць хрысціянства і ўсе канфесіі тут сталі мірна суіснаваць. Гэта трэба ведаць і памятаць, на гэтым і будуецца мірнае стварэнне нашай роднай дзяржавы».

Георгій Каніскі прылічаны да ліку святых зямлі беларускай у 1993 годзе. Праваслаўная царква шануе свяціцеля як малітоўніка і апекуна магілёўскай і беларускай зямлі. Ён заняў магілёўскую кафедру ў 1755 годзе ў цяжкія для праваслаўя часы, калі дзейнічаў загад Варшаўскай канфедэрацыі разбурыць пабудаваныя пасля 1632 года храмы, былі пад забаронай публічныя царкоўныя сходы і дазваляліся толькі хатнія богаслужэнні. Праваслаўным забаранялася прымаць удзел у дэпутацкай дзейнасці, трыбуналах і камісіях, займаць ваяводскія, земскія і гарадскія пасады і склікаць сходы пад пагрозай прымянення законаў супраць бунтаўшчыкоў.

У гэты перыяд свяціцель выдаў «Катэхізм» Феафана Пракаповіча і заснаваў шэраг школ накшталт брацкіх царкоўных вучылішчаў. У 1759 годзе Георгій Каніскі арганізаваў пры магілёўскім Спаскім манастыры духоўную семінарыю, збіраў архіўныя дакументы аб магілёўскіх праваслаўных храмах. Яго намаганнямі таксама была створана Мінская арцыбіскуп, пабудаваны новы будынак для семінарыі ў Магілёўскай епархіі, вярталіся адабраныя ў праваслаўя цэрквы.

БЕЛТА