Магілёўскі заасад рыхтуецца да летняга сезона: навасёлы, папаўненні ў сем’ях пастаяльцаў і добраўпарадкаванне

Прагулка па магілёўскім заасадзе – выдатны варыянт для вольнага часу ва ўмовах эпідсітуацыі, якая склалася. Свежае паветра, магчымасць лёгка трымаць сацыяльную дыстанцыю і ўсведамленне, што кожны набыты ўваходны квіток дапаможа пракарміцца тутэйшым чацвераногім насельнікам.

Заасад раскінуўся ўздоўж Дняпра на тэрыторыі ў 150 гектараў. Трыццаць з іх займае зона інтэнсіўнага наведвання, дзе жывёлы ўтрымліваюцца ў вальерах. Астатняе адведзена пад практычна вольнае паселішча зуброў і іншых гадаванцаў.

У кожнага з 20 відаў жывёл (а ўсяго гэта прыкладна 350 насельнікаў) «дом» абсталяваны па патрэбах са сваёй квадратурай і правіламі ўтрымання.

Першым гасцей сустракае буры мядзведзь:

– Фёдара зусім малым прывезлі з Карэліі як падарунак ад прэм’ер-міністра, – расказвае загадчык вучэбнай лабараторыі заасада Іван Ніжнікаў, які ведае ўсё аб мясцовых звярах. – Цяпер мядзведзю каля 12 гадоў, і ён у самым росквіце сіл. Асабліва гэта адчуваецца пасля зімы. У Федзі шмат энергіі, ён пачынае шкодзіць, напрыклад, ламаць падлогу. Добра, што звер невялікі для свайго віду, а то даставіў бы нямала праблем. У цэлым мішка паказвае характар нячаста, па натуры ён хутчэй спакойны.

Пераход з зімы на лета, дарэчы, закрануў усіх жывёл. Многія да гэтага часу мяняюць шэрсць на больш яркае і прыгожае ўбранне, скідаюць рогі, чакаюць папаўненне ў сямействе. У заасадзе ўжо цяліліся дзве самкі муфлона, і яшчэ адзін малы на падыходзе. Ёсць прыплод у зуброў, а ў сем’ях высакародных і плямістых аленяў неўзабаве павінны расцяліцца да 20 самак.

Ваўчыца Ліза жыве з двума дарослымі сынамі. Разам яны любяць падпяваць сірэнам «хуткіх» або машын МНС, якія праязджаюць побач. Шэрых таксама чакаюць перамены – у ліпені трыа пераселяць у іншую «кватэру». Іван Іванавіч паказвае:

– Новыя вальеры для іх амаль гатовыя. З пясочніцай, з кармушкай і абавязковым выгібам агароджы ўнутр, каб ваўкі не выскачылі. Так, не здзіўляйцеся! Хоць вышыня вальера тры метры, але гэта вельмі разумныя, нават хітрыя жывёлы. Па прыродзе яны асцярожныя, заўсёды напагатове, але і людзям трэба глядзець за імі. Могуць кінуцца ў бок наведвальнікаў і напалохаць. На ранейшых ваўчыных метрах паселім двух дзікабразаў, пачаткоўцаў заасада.

Тыгр Арцём, як і ўсе каты, гуляе сам па сабе. Яго цяжка даклікацца, прымусіць звярнуць на сябе ўвагу. Захоча – схаваецца ў доміку, захоча – выйдзе патачыць кіпцюры аб спецыяльныя дрэвы ў вальеры. Словам, гаспадар на сваёй тэрыторыі.

А вось лось па мянушцы Добры дзеліць дом з трыма бусламі, якім сур’ёзныя пашкоджанні крылаў не даюць жыць самастойна. Забралі з дзікай прыроды і збітую машынай казулю, у заасадзе яна знаходзіцца на лячэнні:

– Людзі часта спрабуюць уладкаваць да нас звяроў, якія трапілі ў бяду, але наша пазіцыя такая: жывёла павінна жыць на свабодзе. І толькі ў крайнім выпадку забіраем іх сабе па рашэнні камісіі аховы прыродных рэсурсаў. Вось і малады лебедзь, які хутка цалкам стане беласнежным і прыгожым, трапіў у бяду: замярзаў з вывіхнутым крылом. Цяпер ён з радасцю пасяліўся ў нашай сажалцы і хутка прывык да людзей. Ходзіць па ўсёй тэрыторыі, шчыпле траўку.

Цікаўныя чарнабуркі прытуліліся мыскамі да сеткі, праяўляе цікавасць да наведвальнікаў і вінтарогая каза. У планах работнікаў заасада набыць ёй пару, але пакуль Маруся адточвае скачкі па вальеры ў адзіночку.

Дарэчы, шыкоўны рэльеф зямлі ў пойме Дняпра дазваляе граматна абсталяваць дом па гусце кожнаму пастаяльцу. Адным – раўніна і траўка, іншым – узвышша і дрэвы. А яшчэ ў вялікім каньёне глыбінёй па 20 метраў у мароз на 10 градусаў цяплей, а летам халадней.

Ядуць гадаванцы адзін раз на дзень, а вось ваду ім, што вельмі важна, мяняюць адразу па неабходнасці. На харчаванне выдаткоўваецца прыкладна 8 тысяч рублёў у месяц. Сена і збожжа работнікі нарыхтоўваюць самі, а мяса, фарш і гародніну закупляюць. Узімку ўтрымліваць жывёл цяжэй, але корм заўсёды ёсць у запасе. Гэта прыкметна па поўных баках чатырохногіх.

Дапамагаюць заасаду і навучэнцы агралесатэхнічнага каледжа імя Арлоўскага. Хлопцы, якія вывучаюць спецыяльнасці «Вальшчык лесу» і «Егер», прыходзяць сюды на вытворчую практыку і атрымліваюць выдатны вопыт: напрыклад, вучацца адрозніваць жывёл па следзе. Многія потым застаюцца ў прафесіі.

Дзікі кабан Фунцік невялікі, важыць «усяго» пад 250 кілаграмаў. Перакапаў усю тэрыторыю вальера. Іван Ніжнікаў жартуе, што яго якраз здаваць у арэнду замест трактара.

Побач жыве ўнікальны для Беларусі Пламбір. Выжыць у прыродзе ў еўрапейскай лані-альбіносу шанцаў мала: занадта прыкметны для драпежнікаў і паляўнічых. Затое ў заасадзе ён зорка і ўсеагульны ўлюбёнец. Насупраць пасуцца як і яго сяброўка, крыху далей нашу ўвагу прыцягвае ўсімі сіламі страус Тоша.

Маралы, лісы, яноты – у кожнага свой характар. Вярблюдзіха Атала плюецца, калі яе пакрыўдзіць. Прыгажуня катэгарычна не любіць венік, з ім лепш блізка не падыходзіць. Абараняецца і ў выпадку, калі на яе павысілі голас.

– Але маім самым любімым гадаванцам у свой час быў крумкач, на жаль, ён памёр ад узросту, – прызнаецца Іван Іванавіч. – Такіх разумных яшчэ трэба пашукаць. Уцякаў у суседнюю карчму на вяселлі, каб паласавацца. Там яго ведалі ўсе супрацоўнікі і тэлефанавалі мне: «Прыходзь, забірай яго!». А той быў адважным, чужых да сябе не падпускаў.

Візітнай карткай заасада, вядома, з’яўляюцца прыгажуны зубры. Іх тут амаль чатыры дзясяткі. За чужынцамі назіраюць пільна:

– Зуброў лепш не нерваваць, асабліва самак з дзецьмі, і набліжацца да іх паступова. Бачыце, яны ўжо рэагуюць на нас, прыглядаюцца. Як толькі блізкія ўстануць на ногі, насцярожацца і іншыя. Цікава, што ў статку выразна размеркаваны сацыяльныя ролі. Пры небяспецы самыя маленькія і слабыя становяцца ў цэнтр, а астатнія іх абараняюць. У астатнім зубры спакойныя і грацыёзныя, але адстаяць сябе, сваю сям’ю і тэрыторыю змогуць лёгка.

Магілёўскі заасад радуе жыхароў і гасцей горада ўжо 15 гадоў. Пры гэтым ён пастаянна развіваецца, з’яўляюцца новыя паслугі. У свой час тут з’явіўся паравозік для сафары, зараз плануюць набыць дзіцячыя аўтамабілі. А нядаўна купілі двух поні, якія хутка будуць катаць дзяцей. Саманта – зусім малых, Вегас – хлопчыкаў і дзяўчынак старэйшых.

Вясновыя работы па добраўпарадкаванні яшчэ працягваюцца, але наведвальнікаў тут чакаюць заўсёды!

СБ