RU BY EN 中文
Twitter Instagram

Народны ансамбль з Горацкага раёна перамог на міжнародным форуме фальклору

Уладальнікамі адразу трох дыпломаў фестывалю фальклору і рамёстваў «Смаленскі ражок» сталі артысткі з беларускай вёскі. Выканаўцаў аўтэнтычных песень з ансамбля «Паршынскія зоры» прызналі пераможцамі ў намінацыях: «Найлепшы фальклорны ансамбль», «Народныя спевы» і «Рэканструкцыя абраду». Што цалкам заканамерна – вось ужо больш за 30 гадоў вяскоўкі з Горацкага раёна літаральна жывуць аўтэнтычнымі песнямі, якія любілі яшчэ іх прабабулі.

Дзесяць артыстаў ва ўзросце ад 45 да 70 гадоў у нацыянальных касцюмах здзіўляюць не толькі чыстымі галасамі і акапэльным гучаннем. Іх рэпертуар – гэта самабытная фальклорная спадчына роднага краю, абрадавыя песні: вясельныя, хрэсьбінныя, калядныя... Унікальная творчасць народнага ансамбля некалькі гадоў таму ўключана ў спіс гісторыка-культурных нематэрыяльных каштоўнасцей ЮНЕСКА ў Беларусі. Але калектыў на гэтым не спыніўся, працягвае развівацца…

Наогул пераможцы цяперашняга міжнароднага фальклорнага форума ў Смаленску – гэта другі склад ансамбля. «Паршынскія зоры» ўтвораны ў далёкім 1986 годзе і першапачаткова выконвалі вядомыя шматлікія народныя песні – кажа Любава Уладыка, якая ўзначаліла калектыў у 2006 годзе. Але аднойчы мы разам вырашылі, што трэба пашыраць межы творчасці.

Шмат гадоў удзельніцы ансамбля – найстарэйшыя жыхаркі вёскі Паршына – збіралі песенную скарбніцу краю, якая фарміравалася не адно стагоддзе. Калясілі па раёне ў пошуках твораў, якія выконвалі іх продкі. Страчаныя тэксты і мелодыі аднаўлялі па крупінках. На запіс некаторых самабытных твораў сыходзіла па тры месяцы: адна вяскоўка-старажыл памятала толькі першы куплет, жыхарка іншай вёскі падказвала, як гучаў прыпеў, трэцяя карэктавала рытм... Так па кавалачках і аднавілі цэлы рэпертуар страчанай фальклорнай «Спадчыны», у якім ужо больш за 200 песень.

Сямейна-бытавыя, абрадавыя, жартоўныя... Старадаўнія творы адроджаны і адноўлены дзякуючы найстарэйшым удзельніцам калектыву: Валянціне Багачовай, Паліне Лапцуевай, Ганне Кісялёвай, Паліне Махрачовай, Марыі Кухаравай, Лідзіі Сіняковай, Ганне Марудзінай, Валянціне Глусцовай. Іх творчасць адзначана на разнастайных конкурсах, ад раённых да міжнародных.

Гэтым разам мы ўпершыню ўдзельнічалі ў фестывалі ў рэжыме анлайн. Такі фармат здарыўся праз каранавірус, – дапаўняе Любава Уладыка. – Вядома, трохі засмуціліся. Бо да гэтага і старым складам, і цяперашнім часта выязджалі на гастролі, конкурсы. Наш ансамбль – пастаянны ўдзельнік раённых, абласных «Дажынак», свята «Александрыя збірае сяброў», міжнародных фестываляў народнай творчасці ў Расіі і Польшчы, выступалі мы і ў Санкт-Пецярбургскай кансерваторыі імя Рымскага-Корсакава.

Сёлета на конкурс у Смаленску «Паршынскія зоры» прадставілі некалькі відэаролікаў з аўтэнтычнымі абрадамі: «Выкуп нявесты», «Заручыны» і «Княгіня». Першы зразумелы ўсім. «Заручыны» таксама вясельныя. Па словах сельскіх «зорак», якія здолелі захаваць самабытную культуру, гэты абрад праводзілі пасля таго, як адбылося сватаўство:

– Калі ў нявесты пабывала свацця, каб вяскоўцы разумелі, чым скончылася гэтая сустрэча і ці будзе вяселле, у яе дом ішлі бацькі жаніха. І калі іх сын дарыў дзяўчыне заручальнае кальцо, значыць, справа зладзілася. Дарэчы, пасля гэтага яна ўжо не мела права хадзіць на вячоркі і танцы з сяброўкамі, толькі ў пары з жаніхом. Абрад «Княгіня» праводзілі, калі хрысцілі дзіця. Так звалі бабулю, на якой трымаўся ўвесь рытуал. Гэта ж не толькі хрышчэнне ў храме. Пасля яго «Княгіня» варыла кашу, разбівала гаршчок, у якім яна была, на дробныя кавалачкі. Кожны з іх потым выкуплялі родныя і сябры сям’і. А за яго дарылі нованароджанаму падарунак.

Самабытных абрадаў «Паршынскія зоры» адрадзілі нямала. І хоць з першага складу ансамбля, на жаль, у жывых засталося удзельніц не многа, іх спадчына не згублена. Калектыў развіваецца, гастралюе. А яшчэ пры мясцовым сельскім Доме культуры створаны дзіцячы калектыў «Зорачкі», дзе таксама спяваюць народныя песні, прызнаныя сусветным здабыткам.

Пры выкарыстанні матэрыялаў актыўная гіперспасылка на mogilev-region.gov.by абавязковая