Навуковец з Магілёва распрацаваў праграмнае кіраванне зварачным абсталяваннем, якое павышае якасць вырабаў.

Система Юманова

Дзмітрыю Юманаву ўсяго 30, а ён ужо стыпендыят спецфонду Прэзідэнта па падтрымцы маладых вучоных. Чытае лекцыі ў Беларуска-Расійскім універсітэце, узначальвае ў ім Савет маладых вучоных і прадстаўляе ВНУ ў такім жа Савеце пры Міністэрстве адукацыі. Застаецца час і для ўласных распрацовак, усміхаецца пры сустрэчы кандыдат тэхнічных навук. Яго сістэмай праграмнага кіравання для кантактнай рэльефнай зваркі цікавяцца ўжо буйныя прамысловыя прадпрыемствы краіны.

Задаем каардынаты

Старэйшы выкладчык кафедры «Абсталяванне і тэхналогія зварачнай вытворчасці» Юманаў сустракае нас у лабараторыі, якая выступае месцам не толькі для навуковых эксперыментаў.

- Тут займаюцца студэнты. Для іх гэта ўнікальная магчымасць пазнаёміцца з перадавым абсталяваннем, якое сустрэнеш не на кожным заводзе, - прэзентуючы робата для дугавой зваркі з пультам кіравання ў выглядзе планшэта, адзначае Дзмітрый. - У ВНУ класная база. Абсталяванне закупляем самае сучаснае - не хочам плесціся ў хвасце сусветных тэндэнцый. Усе апараты для навуковых даследаванняў выкарыстоўваюцца ў лябараторных працах, і студэнты разумеюць: будзе нешта цікавае.

Распрацоўваць сістэму праграмнага кіравання для кантактнай рэльефнай зваркі малады вучоны пачаў, будучы аспірантам БРУ. Што яна сабой уяўляе?

- Зварачнае абсталяванне камплектуецца рэгулятарам цыклу зваркі: з яго дапамогай задаюцца патрэбныя параметры рэжыму. Серыйныя рэгулятары не заўсёды карэктна гэта робяць, - чытае для нас скарочаны курс лекцый Юманаў, - таму мы распрацавалі сістэму праграмнага кіравання. Падлучальны яе да зварачнага абсталявання, задаем высокадакладныя параметры рэжыму зваркі - атрымліваем стабільна высокую якасць злучэнняў. Для навочнасці: пры выкарыстанні стандартнага рэгулятара са 100 зварных злучэнняў толькі 40 валодаюць належнай якасцю. З ужываннем нашай сістэмы - у 98% выпадкаў выдатны вынік.

Сістэма Юманава зніжае і сабекошт выраба практычна ў два разы. У базавай тэхналогіі ёсць дадатковыя аперацыі, дзякуючы распрацоўцы вучонага яны адпадаюць.

Усё проста: кантактная зварка - вобласць навуковых інтарэсаў Дзмітрыя - займае дзве секунды на злучэнне супраць стандартных двух хвілін. Эканомія часу, матэрыялаў, энергазатрат - такой распрацоўкай, зразумела, зацікавіліся беларускія прадпрыемствы. Дзмітрый дзеліцца:

- Прадстаўнікі BKM HOLDING, раней вядомага як «Белкамунмаш», звярнуліся на кафедру: у іх была праблема з тыпам зварных злучэнняў, якія сустракаюцца практычна на ўсіх заводах, праводзілі кансультацыі. Пазней сваю тэхналогію мы ўкаранялі на ААТ «Магілёўскі завод «Строммашына». Кансультацыйную падтрымку аказвалі «Заводу сістэм астуджэння». У прадпрыемстваў не два-тры вузлы, а больш за сотню зварных злучэнняў, таму яны зацікаўлены ў стабільнай якасці. І, што немалаважна, з нашай сістэмай зварачнае абсталяванне застаецца ранейшым, не трэба купляць новае.

Устаць на шлях навукі

На днях Юманаў вярнуўся з Масквы. Візіт - з навуковай цікавасцю: прысутнічаў на абароне доктарскай дысертацыі вядомага ў Расіі вучонага з Тальяці Аляксея Клімава.

- Атрымалася пагутарыць з навукоўцам, па кнігах якога я рыхтаваў канспекты лекцый для студэнтаў, - задаволены супрацоўніцтвам з расійскімі калегамі Дзмітрый. - Выкладчыкі з ВНУ Расіі кожны год прыязджаюць чытаць лекцыі ў БРУ. Так мы знаёмімся з іх адукацыйнымі праграмамі і распрацоўкамі, расказваем пра свае.

У Беларусі для маладых вучоных ёсць усе магчымасці для рэалізацыі, перакананы кандыдат тэхнічных навук:

- Моладзь падтрымліваюць на ўсіх этапах навуковага шляху. У БРУ, напрыклад, дзейнічае Савет маладых вучоных. На кожным факультэце свой старшыня — юнакі і дзяўчаты прадстаўляюць розныя напрамкі і выступаюць сувязным звяном паміж студэнтамі, магістрантамі і аспірантамі. Прыцягваем моладзь да канферэнцый, мерапрыемстваў, дзе яны могуць выступіць, атрымаць ацэнку даследаванняў, апублікаваць вынікі, што важна для любога вучонага. У ВНУ праводзіцца конкурс стартапаў. Штогод тры каманды маладых вучоных, выкладчыкаў і студэнтаў атрымліваюць сур'ёзныя гранты на развіццё сваёй ідэі — каля 20 тысяч рублёў. На рэспубліканскім узроўні таксама шмат пляцовак, дзе можна заявіць пра сябе. У дзяцей ёсць магчымасць стаць стыпендыятам спецыяльнага фонду Прэзідэнта.

У 2023-м студэнты БРУ ўдзельнічалі ў Фестывалі навукі ў Мінску: дэманстравалі распрацоўкі вну ў зварцы, будаўнічых і кампутарных тэхналогіях, выступалі спікерамі на майстар-класах. Цяпер спрабуюць свае сілы ў конкурсе «100 ідэй для Беларусі».

- Даволі шмат маладых людзей хочуць займацца навукай. Шаблоны, што гэта сумна, фінансава непрывабна, даўно не актуальныя. Дзеці бачаць, над чым працуюць выкладчыкі, цягнуцца да іх. Нядаўна да мяне падышлі два студэнты: «Хочам займацца навукай». Распавёў аб сваёй тэме, увесну пачнем падрыхтоўку да студэнцкай канферэнцыі. Я і сам з цеплынёй успамінаю свайго захопленага настаўніка, навуковага кіраўніка Сяргея Фурманава, чые ідэі ў вобласці зваркі ціскам працягваю развіваць.

СБ