Візітка для турзлёту магілёўскай арганізацыі перарасла ў патрыятычны праект да 80‑годдзя Перамогі

Нітка памяці не павінна перарывацца

«Скрутак памяці» - 15-метровае друкаванае палатно, якое ўключае амаль 60 сямейных гісторый работнікаў Магілёўскага рэгіянальнага інфармацыйнага цэнтра. Франтавікі, партызаны, дзеці вайны, вязні… Кожнае імя і прозвішча суправаджае кароткае апісанне жыццёвага і баявога шляху, пералік узнагарод. Гэты праект натхніў магіляўчан не толькі даведацца нязведаныя старонкі гераічнага мінулага сваёй сям'і, але і прайсці са скруткам на парадзе ў Дзень Перамогі.

- Улетку наша каманда традыцыйна ўдзельнічала ў абласным турзлёце Беларускага прафсаюза працаўнікоў дзяржаўных устаноў Магілёўскай вобласці. Неабходна было прадставіць творчую візітоўку каманды, у тым ліку на тэму Вялікай Айчыннай вайны, — расказвае дырэктар кампаніі Ігар Ігуменаў. - Сталі разважаць над ідэяй, здольнай адлюстраваць пераемнасць пакаленняў і аб'яднаць увесь калектыў. Так нарадзіўся «Скрутак памяці» з гісторыямі нашых сваякоў, якія перажылі ваенны час, - ад малога да вялікага, у розных выявах, з рознымі ўзнагародамі і заслугамі, з рознымі лёсамі.

Калектыў хоць і невялікі, а гісторый сабралася вяліка, кажа Ігар Уладзіміравіч:

- Мой прадзед Фёдар Мачалін пайшоў на фронт у пачатку вайны, доўга лічыўся прапаўшым без вестак. У 1944 годзе ад яго прыйшлі лісты і ўзнагародныя лісты, а потым - зноў цішыня. Месца пахавання ня ведаем. Нягледзячы на тое, што інфармацыі пра гераічных продкаў захавалася няшмат, у маёй сям'і гэтую памяць ушаноўваюць, а я ў сваю чаргу перадаю яе маленькай дачцэ Алісе. Разам наведваем музеі і мемарыялы, глядзім фільмы. У школе тэму вайны з імі таксама абмяркоўваюць з першага класа. Таму, калі Аліса ўдзельнічала ў тэатралізаваным нумары на прэзентацыі праекта, яна змагла перадаць эмоцыі і крануць сэрцы гледачоў.

Ініцыятыва падштурхнула работнікаў МРІЦ пагаварыць са сваякамі, зазірнуць на тэматычныя анлайн-платформы. Намеснік дырэктара Яўгенія Аляксандрава прызнаецца: калі б не «Скрутак памяці», пра лёс некаторых сваякоў так і не даведалася б:

— Адзін мой прапрадзед быў атаманам казацкага войска, таму пра гэтую роднасную лінію ведаю шмат. Прадзядуля па гэтай лініі Стэфан Дзедушаў дайшоў да Берліна. Пра другога ж, Васіля Нехарошава, неяк не пыталася ў сям'і. Вырашыла папоўніць прабел, пошукі на спецыялізаваных сайтах далі вынік - знайшла шмат інфармацыі аб яго заслугах. У штодзённай руціне было прыемна спыніцца, зразумець, што гэта тычыцца цябе і тваіх сваякоў асабіста, убачыць маладыя твары на даўніх фатаграфіях, у думках перанесці сябе на іх месца. Сын зараз служыць у войску, нядаўна прыходзіў дадому ў адпачынак, таксама гэтай тэмы закранулі. З улікам геапалітычных рэалій хочацца, каб моладзь памятала гісторыю, але не перажыла нічога падобнага.

Завяшчаў берагчы мір і дзядуля галоўнага інжынера МРІЦ Антона Казакова - Міхаіл Аўсееў.

— Яго не стала літаральна два гады таму, зусім крыху не дажыў да векавога юбілею, — успамінае ўнук. - Адправіўся на фронт у 14 гадоў, артылерыст са мноствам узнагарод, але аб тым страшным часе ўспамінаць не любіў. Казаў, што гэта вельмі цяжка бачыць на свае вочы.

Асноўнае навучанне дзеда: любой цаной захоўваць мір і берагчы сваю сям'ю - самую вялікую каштоўнасць. Калі ў кожнай будзе мір, спакой, каханне, то разам захаваем краіну.

Рэдактар аддзела «Офіс цыфравізацыі» Галіна Гаўрыловіч расказвае пра сям'ю бацькі:

— Бабуля і дзядуля, Надзея і Васіль Гаўрылавіч, наогул не хацелі казаць пра вайну, тэма была табуяваная. А вось успаміны стрыечнай бабулі Любові Вароны, якія мне перадала цётка, кранулі да глыбіні душы. Яна з мамай, сёстрамі і братам праводзіла бацьку Паўла Пастаялкіна на фронт, бегла за ім, плакала. Ён адыходзіў, не павярнуўшыся, і толькі аднойчы кінуў развітальны позірк, калі зляцела шапка... Больш яны не бачыліся. Па дакументах ён загінуў у гады вызвалення Беларусі, прычым недзе зусім недалёка ад дома.

Не дажыў да Перамогі і дзядуля намесніка начальніка аддзела інфармацыйных сетак Уладзіміра Воранава. Разам з іншымі мірнымі жыхарамі Нестар Воранаў быў расстраляны ў снежні 1943 года.

- Партызанка забіла высокапастаўленага нямецкага афіцэра, і немцы хапалі ўсіх, хто раніцай выйшаў на працу, - распавядае Уладзімір. - Жанчын і дзяцей потым адпусцілі, а вінаватай далі 15 хвілін, каб з'явіцца. Не прыйшла. Тады каля 40 мужчын расстралялі каля старой вёскі Казіміраўкі, зараз гэта ўскраіна Магілёва.

Рэдактар аддзела «Офіс цыфравізацыі» Юлія Таранава сямейную гісторыю па лініі маці ведае добра. Тлумачыць:

— Дзяцінства прайшло ў бабулі Марыі Гаўрыкавай у вёсцы Прылепаўцы Чавускага раёна, дзе ў гады вайны ля ракі Проні дзевяць месяцаў стаяў фронт, ішлі жорсткія баі. Успаміны бабулі былі на слыху. Сучасным дзецям цяжка ўявіць, што можа не быць ежы, лекаў, што маленькі кавалачак хлеба з грубай мукі даставаўся ўпартай працай. Дзядуля майго мужа Уладзімір Таранаў удзельнічаў у абароне Ленінграда, вярнуўся з фронту, стварыў сям'ю, годна выгадаваў траіх дзяцей, сустрэў старасць. Захоўваем яго ўзнагароды, фота. Усё гэта ўвабрала наша памяць, зараз імкнемся пераказаць сыну і дачцэ. Хочацца, каб у іх заставалася нітачка сваяцтва, гонару за подзвіг сям'і і народа, каб ставіліся да гэтага з такім жа трапятаннем. Ланцужок не павінен перарывацца.

У працу над «Світкам памяці» ў Таранавых сапраўды ўключылася ўся сям'я, некалькі пакаленняў. Аказалася, гісторыя значна шырэйшая, а імёнаў больш.

- Уладзіміру Таранаву не было і 18 гадоў, калі ён з таварышамі некалькі тысяч кіламетраў пешшу дабіраўся да Саратава ў навучальны цэнтр, каб стаць сапёрам, - працягвае Юлія. — Прайшоў усю вайну, але як гэта водзіцца, сам быў нешматслоўны. Апісанне подзвігу знайшлі па ўзнагародах. У ноч на 14 студзеня 1944 года ў снезе ён зрабіў праходы ў мінным полі, пад агнём суперніка абясшкодзіў 16 супрацьтанкавых мін. Першы ўварваўся ў траншэі ворага і знішчыў нямецкага салдата. За гэтымі некалькімі прапановамі на плакаце - цэлая драма, лёсы людзей. Аб адным шкадую, што не распытвала сваю бабулю падрабязней, калі была магчымасць, часам слухала няўважліва.

«Скрутак памяці» пры жаданні можна лёгка дапаўняць, напрыклад, сямейнымі гісторыямі новых супрацоўнікаў, у тым ліку маладых. У планах у калектыва Магілёўскага рэгіянальнага інфармацыйнага цэнтра ў маі прайсці з банэрам на парадзе ў дзень 80‑годдзя Вялікай Перамогі.

— Гэта наша падзяка дзедам, якія ваявалі, і тым, хто працаваў у тыле, чакаў сваіх родных з фронту. Усім, хто сваім подзвігам абараніў права чалавецтва на жыццё і свабоду, - падкрэслівае дырэктар МРІЦ Ігар Ігуменаў.

 СБ