Выхаванне без духоўнасці быццам дом без трывалага падмурка: як працуе духоўна-асветніцкі цэнтр у Бабруйску

Напярэдадні Новага года Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка прысудзіў прэміі «За духоўнае адраджэнне». Сярод лаўрэатаў – дырэктар Духоўна-асветніцкага цэнтра прыхода храма ў гонар прападобнамучаніцы вялікай княгіні Елісаветы ў Бабруйску Васіль Баранчук і настаяцель прыхода гэтага храма пратаіерэй Віктар Толах. За сваё існаванне цэнтр стаў месцам прываблівання не толькі для дзяцей і моладзі, але і для дарослых праваслаўных. Тут упэўнены: выхаванне і адукацыя дзяцей не могуць адбывацца без духоўнага развіцця. А ў сучасным свеце, падзяліліся Васіль Баранчук і айцец Віктар, клопат пра душу набыў асаблівае і важнае значэнне.

Гісторыя духоўна-асветніцкага цэнтра пачалася з 2004 года. Як успамінае дырэктар цэнтра, тады ім аддалі будынак былога дзіцячага садка, які ўжо шмат гадоў не эксплуатаваўся. «Ідэя стварыць асаблівую школу з’явілася ў цяпер нябожчыка айца Аляксея Канаплёва. Ён стаў нашым ідэйным натхняльнікам, а я дапамагаў з рамонтам як спонсар. Прыемна, што побач з намі сабралася сапраўдная каманда, якая таксама праніклася ідэяй, – успамінае ён. – Дзесьці з 1994 года быў прыхаджанінам храма, дзе настаяцелем быў айцец Аляксей. Мы з жонкай бралі шлюб у 1996 годзе. І з гэтага часу я лічу сябе сапраўдным хрысціянінам».

Васіль Баранчук – уладальнік фірмы «Баро». «Была магчымасць дапамагчы. Я заўсёды быў упэўнены, што калі ў цябе ўсё добра, трэба гэтым дзяліцца. А лепш за ўсё, на маю думку, дзяліцца з царквой. Я паставіў сабе такую задачу і стаў патроху яе рэалізоўваць. Чым больш ты аддаеш, тым больш ты атрымліваеш наўзамен», – разважае ён.

Тады перад вялікай і згуртаванай камандай стаяла вялікая мэта – стварыць не толькі школу з вывучэннем праваслаўя, але і арганізаваць сапраўдны праваслаўны цэнтр, які стане месцам прываблівання і выхавання дзяцей і моладзі. «Мэта стаяла глабальная. Нашай парафіі тады аддалі яшчэ шэсць будынкаў Бабруйскай крэпасці. Айцец Аляксей хацеў зрабіць не толькі пачатковую школу. На той час планавалі зрабіць там школу з 11-гадовым навучаннем і там жа зрабіць прытулак для пажылых людзей. І тады дзеці змаглі б дапамагаць у доглядзе старых, мець зносіны з імі, дапамагаць ім. Гэта было б нагляднай праявай любові», – расказвае ён.

Але ў планы ўмяшаўся лёс. У 2009 годзе айцец Аляксей трагічна загінуў. «Ён быў вельмі неардынарным і ініцыятыўным чалавекам. Ён быў кампетэнтны ў шматлікіх пытаннях. Ён стараўся хутка жыць. Цалкам рэалізаваць задуманае ў мяне не атрымалася: бягучая дзейнасць адымала шмат часу, – дзеліцца дырэктар цэнтра. – Але мы працягнулі яго справу. У нас памянялася некалькі айцоў. І вось з прыходам айца Віктара наша развіццё стала працягвацца».

Духоўна-асветніцкі цэнтр сёння – гэта навучальныя аўдыторыі пачатковых класаў гімназіі № 3 Бабруйска. Навучанне тут пабудавана на праваслаўных культурных традыцыях нашай краіны. Дзеці заканчваюць тут пачатковую школу, пасля чаго працягваюць вучыцца ў звычайных школах або гімназіях. Тут жа ёсць нядзельная школа для дзяцей, добраўпарадкавана вялікая бібліятэка і ёсць розныя гурткі: умелыя ручкі, тэатральны і харэаграфічны, ёсць магчымасць стаць удзельнікам хору. Акрамя гэтага, ёсць класы па падрыхтоўцы да школы для дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту. Усяго ў пачатковых класах навучаецца больш за 70 дзяцей, а нядзельную школу наведвае каля 130. І ўсё гэта бясплатна. А яшчэ тут праходзяць лекторыі для моладзі і дарослых. Розныя конкурсы, выставы і спектаклі – да працы актыўна падключаюць не толькі вучняў, але і іх бацькоў.

Нягледзячы на канікулы, жыццё ў духоўна-асветніцкім цэнтры не сціхае ні на хвіліну. Зараз падапечныя тэатральнага гуртка «Убрус» рыхтуюцца да новай прэм’еры. За некалькі гадоў вучні сыгралі больш чым у 30 пастаноўках – усе яны на рэлігійную тэматыку, якая звязана не толькі са святым праваслаўным пісаннем, але і з духоўным жыццём нашай краіны. І ў гэтым вялікая заслуга сцэнарыста, рэжысёра, пастаноўшчыка, аўтара тэкстаў і адказнай за музычнае суправаджэнне Людмілы Навумчык. Ужо 8 студзеня тут пакажуць спектакль «Кірыла Тураўскі – Залатавуст Белай Русі». У ім будзе ўдзельнічаць хор з Мінска парафіі Усіх святых. А перад спектаклем выступяць навучэнцы Бабруйскай мастацкай школы № 2. Таксама ў гасцей будзе магчымасць азнаёміцца з тэматычнай выставай.

Існуе духоўна-асветніцкі цэнтр дзякуючы апякунскай радзе Бабруйскай епархіі, старшыня якой Васіль Баранчук. Паводле яго, у гэты савет уваходзяць кіраўнікі дзяржаўных і прыватных прадпрыемстваў Бабруйска. «Духоўнае жыццё – важны складнік. Гэта нашы традыцыі, нашы карані і наша гісторыя. І гэта трэба не проста захоўваць. Да гэтага трэба далучаць дзяцей, моладзь. Мы распаўсюджваем праваслаўную веру, а яна нясе з сабой любоў да людзей, любоў да сваёй зямлі, клопат пра старэйшых, павагу да іх», – упэўнены Васіль Баранчук.

Айцец Віктар упэўнены, што духоўнае жыццё і клопат аб чалавечай душы першасныя. «Ёсць такія каштоўнасці ў жыцці, якія для любога нармальнага чалавека даражэйшыя за ўсё на свеце. Гэта бацькі, дзеці, сябры. Ёсць такія рэчы, якія не купіш ні за якія грошы: сапраўднае каханне, сяброўства, здароўе. І чалавек у жыцці павінен кіравацца гэтымі каштоўнасцямі. А любоў да радзімы, сваёй сям’і – гэта святыні, за якія ты гатовы аддаць сваё жыццё. І калі даросламу чалавеку гэта зразумець крыху прасцей, то ў дзецях мы павінны выхоўваць гэта, – разважае настаяцель. – Кожнаму з нас ад нараджэння даюцца пэўныя і безумоўныя рэчы. Бацькоў мы не выбіраем, не выбіраем і сваю радзіму. І ў наш час часта здараецца, што дзіця нараджаецца ў няверуючай сям’і. А раней яно атрымлівала пры нараджэнні і веру сваіх бацькоў. І мы павінны шанаваць гэта».

Па словах айца Віктара, у жыцці людзей часта здараюцца нейкія праблемы і бязладзіца, калі ў іх жыцці матэрыяльныя даброты становяцца найважнейшымі. «Душа чалавека заўсёды шукае чагосьці большага. І, як кажуць святыя айцы, душа чалавека знаходзіць спачын толькі ў Богу. У сваім жыцці я сустракаў вельмі багатых людзей, якія пры гэтым знаходзіліся вельмі далёка ад самага простага разумення шчасця. А для хрысціяніна асноватворным паняццем з’яўляецца радасць. І яна абдымае ўсе бакі жыцця чалавека. Апостал Павел, звяртаючыся да паслядоўнікаў Хрыста, сваіх вучняў, гаварыў, што трэба заўсёды радавацца, нястомна маліцца і за ўсё дзякаваць, – расказвае ён. – Гасподзь любіць абсалютна кожнага чалавека. Усё наша зямное жыццё – гэта бясконцы працэс руху па шляху. І тут важна думаць не толькі аб сваім эга, але і яшчэ аб тым, як паслужыць людзям. І гэта тое, чаму мы павінны вучыць нашых дзяцей. Каб яны бачылі радасць у жыцці. Калі чалавек мае моцную веру, ён разумее, што ўсе жыццёвыя праблемы і няўдачы маюць нейкую крыніцу. І калі чалавек часцей думае пра сваё зямное жыццё, вера падымае ў аснову пытанні жыцця вечнага. І каб нас у гэтай вечнасці выратаваць, Бог праводзіць нас праз шэраг выпрабаванняў. І наша задача – рыхтаваць дзяцей да таго, каб яны былі годнымі людзьмі, любілі сваю краіну, разумелі, што мы павінны захоўваць тое, што дадзена нам гісторыяй нашага народа».

Летась было адзначана 1030 гадоў прыходу праваслаўя на беларускую зямлю, расказаў айцец Віктар. І праваслаўныя традыцыі, на яго думку, гэта тое, што стварыла нашу краіну менавіта такой, якой мы ведаем яе сёння. «І мы павінны ўсяляк захоўваць і прымнажаць тое, што нам пакінута гісторыяй. Той народ, які не ведае сваёй гісторыі, не мае будучыні. Усе адказы на жыццёвыя пытанні ёсць у гістарычных падзеях, праз якія прайшоў народ. І калі мы будзем правільна рабіць высновы, мы заўсёды будзем ісці патрэбным шляхам, – упэўнены ён. – А яшчэ ўсе адказы на жыццёвыя пытанні людзей можна знайсці ў запаведзях Божых. Гэтаму мы і вучымся тут».

У духоўна-асветніцкім цэнтры ўпэўненыя: трывалы жыццёвы падмурак без веры не пабудаваць. «Адных матэрыяльных дабротаў мала. Калі чалавек стварае сваё жыццё на духоўнай падставе, як бы ні дзьмулі жыццёвыя вятры, такі дом ніколі не ўпадзе», – падсумаваў айцец Віктар.

БЕЛТА