У адпаведнасці з артыкулам 48 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі выпускнікам, якім месца працы прадастаўлена шляхам размеркавання, прадугледжаны гарантыі і кампенсацыі, у прыватнасці:
– працаўладкаванне ў адпаведнасці з атрыманай спецыяльнасцю (напрамкам спецыяльнасці, спецыялізацыяй) і прысвоенай кваліфікацыяй;
– адпачынак працягласцю трыццаць адзін каляндарны дзень, а выпускнікам, накіраваным для работы ў якасці педагагічных работнікаў, – сорак пяць каляндарных дзён. Па ініцыятыве выпускніка працягласць адпачынку можа быць скарочана;
– кампенсацыі ў сувязі з пераездам на працу ў іншую мясцовасць у адпаведнасці з заканадаўствам аб працы;
– грашовая дапамога, памер, крыніцы фінансавання і парадак выплаты якой вызначаюцца Урадам Рэспублікі Беларусь.
У адпаведнасці з дадзеным артыкулам прадастаўляюцца гарантыі і кампенсацыі таксама выпускнікам, накіраваным на работу, у тым ліку выпускнікам, накіраваным на працу, якія атрымалі вышэйшую або сярэднюю спецыяльную адукацыю ў дзённай форме атрымання адукацыі за кошт сродкаў фізічных асоб або ўласных сродкаў грамадзян.
Адпачынак
Адпачынак выкарыстоўваецца выпускніком да працаўладкавання ў арганізацыю па размеркаванні (накіраванні).
У выпадку, калі выпускнік ужо знаходзіцца ў працоўных адносінах, выкарыстанне ім адпачынку магчыма толькі шляхам прадастаўлення яму працоўнага або сацыяльнага адпачынку. Напрыклад, па ўзгадненні з наймальнікам можа быць аформлены сацыяльны адпачынак па сямейна-бытавых ці іншых уважлівых прычынах на падставе артыкула 190 Працоўнага кодэкса.
Грашовая дапамога
У адпаведнасці з пунктам 25 Палажэння аб парадку размеркавання, пераразмеркавання, накіравання на працу, наступнага накіравання на працу выпускнікоў, якія атрымалі паслявузаўскую, вышэйшую, сярэднюю спецыяльную або прафесійна-тэхнічную адукацыю, зацверджанага пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 22.06.2011 № 821, выплачваецца грашовая дапамога:
маладым спецыялістам, а таксама выпускнікам, якія атрымалі вышэйшую або сярэднюю спецыяльную адукацыю ў дзённай форме атрымання адукацыі за кошт сродкаў фізічных асоб або ўласных сродкаў, грамадзян, якія накіраваны на працу, – у памеры месячнай стыпендыі, прызначанай у апошнім перад выпускам семестры (паўгоддзі);
маладым рабочым (служачым), якія атрымалі прафесійна-тэхнічную адукацыю, – з разліку тарыфнай стаўкі па прысвоенай ім кваліфікацыі (разраду, класу, катэгорыі) або адпаведнага акладу.
Выплата грашовай дапамогі ажыццяўляецца наймальнікам у месячны тэрмін з дня заключэння працоўнага дагавора (кантракта) з выпускніком у поўным памеры незалежна ад колькасці выкарыстаных ім дзён адпачынку.
Накіраваным для работы ў якасці педагагічных работнікаў выпускнікам установай адукацыі выплачваецца грашовая дапамога за 45 каляндарных дзён за кошт сродкаў рэспубліканскага або мясцовых бюджэтаў з разліку месячнай стыпендыі, прызначанай ім у апошнім перад выпускам семестры (паўгоддзі), не пазней за выдачу пасведчання аб накіраванні на працу.
У выпадку, калі маладыя спецыялісты і выпускнікі не атрымлівалі стыпендыі ў апошнім перад выпускам семестры (паўгоддзі), ім выплачваецца адпаведная грашовая дапамога з разліку сацыяльнай стыпендыі, устаноўленай на дату выпуску.
Даведка аб памеры стыпендыі выдаецца ўстановай адукацыі пры выдачы дакумента аб адукацыі.
Гарантыі і кампенсацыі ў сувязі з пераездам
Згодна з часткай першай артыкула 96 Працоўнага кодэкса выпускнікам, якім месца працы прадастаўлена шляхам размеркавання, выпускнікам, накіраваным на працу ў іншую мясцовасць, пакрываюцца:
кошт праезду выпускніка і членаў яго сям’і (муж, жонка, дзеці і бацькі абаіх – мужа і жонкі, якія знаходзяцца на іх утрыманні і якія пражываюць разам з імі) на тых жа ўмовах, што і пры накіраванні работніка ў службовую камандзіроўку;
расходы па правозцы маёмасці чыгуначным, водным і аўтамабільным транспартам (агульнага карыстання) у колькасці да 500 кілаграмаў на самога выпускніка і да 150 кілаграмаў на кожнага члена сям’і, які пераязджае (па ўзгадненні бакоў могуць быць аплачаны выдаткі па правозу большай колькасці маёмасці);
сутачныя за кожны дзень знаходжання ў дарозе ў адпаведнасці з заканадаўствам аб службовых камандзіроўках;
аднаразовая дапамога на самога выпускніка ў памеры яго месячнай тарыфнай стаўкі (акладу) па новым месцы працы і на кожнага члена сям’і, які пераязджае, у памеры адной чацвёртай дапамогі на самога выпускніка.
Для вызначэння права выпускніка на кампенсацыі ў сувязі з пераездам на працу ў іншую мясцовасць варта зыходзіць з таго, які населены пункт з’яўляўся месцам яго пастаяннага (пераважнага) пражывання (рэгістрацыя па месцы жыхарства, пастаянная прапіска) да размеркавання (накіравання). Пры гэтым часовая рэгістрацыя на перыяд навучання па месцы знаходжання ўстановы адукацыі не ўлічваецца.
Напрыклад. Выпускнік працаўладкаваны па размеркаванні ў г. Мінск. Навучаўся ў г. Мінску, дзе быў часова зарэгістраваны на перыяд навучання. Да паступлення ва ўстанову адукацыі пастаянна пражываў у г. Магілёве.
Права на атрыманне кампенсацый, прадугледжаных артыкулам 96 Працоўнага кодэкса, маецца ў выпадку, калі пасля размеркавання на працу выпускнік прыехаў у населены пункт, які не з’яўляўся месцам яго пастаяннага жыхарства да размеркавання (накіравання).
Артыкул 96 Працоўнага кодэкса не змяшчае патрабаванняў аб прад’яўленні работнікам дакументаў, якія сведчаць аб яго рэгістрацыі ў населеным пункце па месцы працы. Акрамя таго, у адпаведнасці з пунктам 21 Палажэння аб рэгістрацыі грамадзян па месцы жыхарства і месцы знаходжання (далей – Палажэнне), зацверджанага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 07.09.2007 г. № 413, у выпадку часовага выезду з месца жыхарства на тэрмін больш за адзін месяц грамадзянін мае права зарэгістравацца па месцы знаходжання, калі іншае не ўстаноўлена ў пунктах 28-1 і 30 Палажэння. Рэгістрацыя грамадзян па месцы знаходжання ажыццяўляецца на тэрмін да аднаго года, калі іншы тэрмін не ўстаноўлены Палажэннем. Рэгістрацыя грамадзян па месцы знаходжання ажыццяўляецца без зняцця з рэгістрацыйнага ўліку па месцы жыхарства.
Пералік дакументаў, неабходных для выплаты кампенсацый, устаноўленых артыкулам 96 Працоўнага кодэкса, заканадаўствам аб працы не вызначаны. У сувязі з гэтым пытанне аб выплаце кампенсацый, прадугледжаных артыкулам 96 Працоўнага кодэкса, павіненна вырашацца наймальнікам з улікам абставінаў і дакументаў, якія маюць месца ў кожным канкрэтным выпадку.
Выдаткі на праезд ажыццяўляюцца ў адпаведнасці з Інструкцыяй аб парадку і памерах кампенсацыі расходаў пры службовых камандзіроўках у межах Рэспублікі Беларусь, зацверджанай пастановай Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь ад 12.04.2000 № 35. Так, паводле дадзенай Інструкцыі выдаткі на праезд пацвярджаюцца сапраўднымі праязнымі дакументамі.
Афіцыйны сайт Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь
