Аляксандр Бадзяка пабудаваў у Магілёве наватарскую ліцейку і заснаваў уласную інжынерную школу

Завод на фундаменте науки

«Тэхналіт» не проста прамысловае прадпрыемства, а з ганарлівай прыстаўкай - навукова-вытворчае. Больш за 20 гадоў таму Аляксандр Бадзяка пабудаваў завод і запусціў вытворчасць, заснаваную на ўласных навуковых распрацоўках, аналагаў якой няма ў Беларусі. Колькасць прадпрыемства - 600 чалавек, сярэдні ўзрост супрацоўнікаў - 35 гадоў. Прыглядаць перспектыўныя кадры літаральна з першых курсаў і навучаць іх пад сябе - адзін з прынцыпаў Бадзякі.

З чыстага ліста

- Да таго як пабудаваць уласную ліцейку, я быў супрацоўнікам Навукова-даследчага інстытута тэхналогіі металаў. Распрацаваныя там ідэі і метады разам з калегамі спрабаваў запусціць на 15 прадпрыемствах на тэрыторыі былога Саюза. Не прыжыліся, - робіць паўзу дырэктар прыватнага прадпрыемства Аляксандр Бадзяка і разводзіць рукамі, - гэта цалкам вытлумачальна. Радыкальныя навацыі складана ўкараніць у дзеючую вытворчасць - трэба пачынаць з чыстага ліста. Што я і зрабіў.

Кардынальнае адрозненне «Тэхналіта» ад субратаў у тым, што пры атрыманні цыліндрычных адлівак з формы здабываюць не ўвесь заліты расплаў, а лепшую яго частку, зацвярдзелую ў пэўны прамежак часу. Рэшткі змешваюць з новай порцыяй металу - атрымліваецца безадходную вытворчасць.

Звяртае ўвагу Аляксандр Бадзяка і яшчэ на адзін важны адметны момант уласнай ліцейкі:

- На іншых заводах высокая якасць дасягаецца дадатковай тэрмічнай апрацоўкай, што вельмі затратна па грошах і часе. Мы ж зададзеныя ўласцівасці ў адліўках атрымліваем, выкарыстоўваючы тэмпературу, назапашаную падчас ліцця. Пры гэтым жаданы вынік атрымліваем максімум за тры хвіліны замест традыцыйных 10 - 12 гадзін.

Серыі заказаў на прадпрыемстве невялікія, затое наменклатура вялізная. Штомесяц на заводзе робяць каля пяці тысяч найменняў вырабаў.

- Бяромся нават за нерэнтабельныя на першы погляд праекты. Гэта не толькі падвышае наш аўтарытэт у вачах партнёраў, але і становіцца дадатковым стымулам шукаць новыя падыходы ў працы. Думаем, як зрабіць вырабы эканамічна мэтазгоднымі. Кампетэнцыі супрацоўнікаў растуць больш актыўна і глыбей.

Пры гэтым Бадзяка падкрэслівае, што не толькі і не столькі дзеля грошай любой вытворчасці патрэбны навацыі, а ў першую чаргу каб павысіць якасць прадукцыі:

- Як гаворыць наш Прэзідэнт, беларускай навуцы ёсць чым ганарыцца, але навукоўцам няма часу спачываць на лаўрах. Ва ўмовах вострай канкурэнцыі яны павінны рухаць галіны ў новыя тэхналагічныя ўклады. Спыняцца нельга, інакш на тваё месца адразу прыйдуць іншыя.

Увесь час будуемся, павялічваем прысутнасць у тых сегментах рынка, у якія атрымалася ўвайсці. Краевугольны камень усёй нашай працы - якасць. Каб вы разумелі, наколькі для мяне важны гэты аспект, наколькі мы карпім над ім, прывяду прыклад: некаторыя заказчыкі прымаюць нашу прадукцыю без уваходнага кантролю. Шчаслівы, што важнасць гэтага аспекту агучылі на дзяржаўным узроўні і 2024 аб'яўлены Годам якасці. Самы час у гэтым дадаць!

Дарогу - маладым

У 2022 годзе на «Тэхналіце» з'явілася 100 новых працоўных месцаў, гэта дзясятая частка ад усіх створаных па Магілёве. У 2023-м на заводзе створана практычна столькі ж.

- Новымі працэсамі павінны кіраваць маладыя. Я перакананы, што перавучыць працаўніка складаней, чым навучыць з нуля. Таму запрашаем на практыку студэнтаў другога-трэцяга курса, рабят з вучылішча і рыхтуем кадры пад сябе, — расказвае Бадзяка.

Намеснік галоўнага інжынера Сяргей Астальцаў, які прыйшоў на завод зялёным студэнтам і вырас у прафесіянала, - выдатнае таму пацвярджэнне.

- Новы погляд на вытворчасць пацягнуў за сабой масу сумежных навацый на «Тэхналіце», - распавядае Астальцаў. - Паколькі галоўны дабаўленую вартасць з вырабу забіраюць металаапрацоўшчыкі, а ліцейшчыкі за сваю чорную, цяжкую працу атрымліваюць сціплыя грошы, перад намі стаяла задача зрабіць увесь цыкл вытворчасці (ад адліўкі да гатовага вырабу) з поўнай перапрацоўкай адходаў. Утыль усіх стадый ліцця і механічнай апрацоўкі зноў пераплаўляецца. Зэканоміў - лічы, зарабіў. Істотна знізілі сабекошт прадукцыі за кошт энергарэсурсаў: у нас няма градзірні для астуджэння вады - у халодную пару года мы абаграваем ёю памяшканні. Доля цеплаэнергетычных рэсурсаў у сабекошце нашай прадукцыі складае сціплыя 5 - 7%, у канкурэнтаў - больш за 30.

Што да моладзі, то балючай тэмай для дырэктара завода з'яўляецца адток кадраў за мяжу:

- Вельмі хачу, каб маладыя людзі, якіх мы гадуем і выхоўваем, заставаліся ў Беларусі. Фінансы дазвалялі, але сваіх сыноў у Еўропу не адправіў. Мне агідна, каб мае дзеці марнавалі сілы, веды і энергію на развіццё іншай эканомікі. Яны вучыліся на маім прадпрыемстве, стаялі за станком і ля каўша і выраслі пісьменнымі інжынерамі. Цяпер гэта мае намеснікі, і ўжо не я, а яны сёння рухавікі прагрэсу. Вось і зараз яны ў працоўнай камандзіроўцы ў Індыі: вывучаюць рынак, знаходзяць новых дзелавых партнёраў, заключаюць кантракты.

ДА УВАГІ

Аляксандр Бадзяка - заслужаны работнік прамысловасці, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі ў галіне навукі і тэхнікі, лаўрэат штогадовай прэміі Магілёўскага гарвыканкама «Дасягненне» ў сферы «Навука» ў 2023 годзе.

ДАВЕДКА «СБ»

«Тэхналіт» спецыялізуецца на вытворчасці камплектуючых і запасных частак да аўтатрактарнай, дарожнай, чыгуначнай, сельскагаспадарчай, будаўнічай і спецыяльнай тэхнікі. Поршневыя кольцы, гільзы цыліндраў, накіроўваючыя ўтулкі, клапаны, поршні і іншыя вырабы пастаўляюцца ў краіны блізкага і далёкага замежжа, у тым ліку на Блізкі Усход, у Афрыку, Індыю, Кітай.

 СБ