Што вырошчваюць на пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС землях аграрыі Касцюковіцкага раёна

Рассветы Белай Дубровы

Тут, на самых урадлівых землях Касцюковіцкага раёна, пасля строгай тэхналагічнай апрацоўкі атрымліваюць якасную прадукцыю.

Ад наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС на Магілёўшчыне больш за іншых пацярпелі Слаўгарадскі, Чэрыкаўскі, Быхаўскі, Касцюковіцкі і Краснапольскі раёны. Тысячы гектараў зямель вымушаны былі выключыць з сельгасабароту. Аднак адразу дзяржавай быў узяты курс на адраджэнне гэтых тэрыторый, перш за ўсё дзякуючы ўказам Прэзідэнта аб сацыяльна-эканамічным развіцці паўднёвага ўсходу Магілёўскай вобласці. Акрамя таго, у нашай краіне пачынаючы з 1990-га рэалізавана пяць дзяржпраграм па пераадоленні наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС. Цяпер працуе шостая, на 2021—2025 гады. У панядзелак Аляксандр Лукашэнка даў згоду на прызначэнне старшынёй Касцюковіцкага райвыканкама Вячаслава Максачова. Размаўляючы з журналістамі, той адзначыў, што адно з даручэнняў кіраўніка дзяржавы - Касцюковічы павінны быць лакаматывам паўднёвага ўсходу краіны.

У напрамку аграгарадка Белая Дуброва выехалі з райцэнтра досвіткам. Аграрыі КСУП «Белая Дуброва» ўжо ў полі. Стараецца на энерганасычаным BELARUS механізатар Руслан Іваноў, бацька чацвярых дзяцей. Практычна адразу за гарызонтам - зона адчужэння. Спецыяльна не абгароджана, але ўезд магчымы толькі па пропусках.

- Землі на гэтым участку - адны з самых урадлівых у раёне, - распавядае 27-гадовы дырэктар КСУП «Белая Дуброва» Антон Шунькін. - На іх ураджай азімага ячменю летась, нягледзячы на засуху, дасягаў 35 цэнтнераў з гектара.

Ён ведае, пра што гаворыць: пасля размеркавання пяць гадоў працаваў галоўным аграномам раёна. Кіруе на сваёй малой радзіме другі год (сам з Белай Дубровы). У калектыве нямала яго аднагодкаў. Маладыя спецыялісты - галоўны інжынер Пётр Шавелька, механік Дзмітрый Панцялееў, заатэхнік Ілья Сікорскі. Жонку Антон Мікалаевіч прывёз з Оршы, яна насеннявод. Абгрунтаваліся ў Касцюковічах, гадуюць сына.

- Вучыўся па мэтавым кірунку, але вярнуўся дадому не толькі па гэтай прычыне. У нас ёсць усё для камфортнага жыцця, - адзначае Антон Шунькін. - Да прыкладу, фізкультурна-аздараўленчы цэнтр з басейнам. Люблю паплаваць пасля працоўнага дня. Грыбы ездзім збіраць пад Бялынкавічы, у чыстую зону. У аграгарадку Белая Дуброва ёсць школа, дзіцячы сад, дзве крамы.

Аграномія лёгка давалася Антону з юнацтва. Цікаўлюся, якая культура на гэтых землях прыносіць найвялікую аддачу.

- Азімы ячмень, - кажа ён. - У мінулым годзе павялічылі пасевы на 200 гектараў, цяпер пад яго адведзена 320. Яравы «падрос» на 400 гектараў - у цэлым яго каля 600.

Культура даходная, разважае малады кіраўнік. У 2023-м здалі ў тры разы больш збожжа, чым планавалася па дзяржзамове, - 300 тон. Перапрацоўшчыкі і піваварны ячмень у іх купілі па добрай цане.

- Гадаваць яго няпроста, але так нават цікавей, - тлумачыць суразмоўца. - Трэба сачыць за пасевамі, падкарміць, апрацаваць, калі з'явіліся шкоднікі. У юнацтве працаваў з бацькам на камбайне, а зараз у выхадны дзень магу на трактары.

Галоўны козыр аграрыяў, калі яны працуюць на землях, якія пацярпелі ад радыяцыйнага забруджвання, - своечасовае ўнясенне ўсіх відаў угнаенняў, асабліва калію і фосфару.

- Каля 100 гектараў зямель вярнулі ў абарот за апошні год, - тлумачыць Антон Шунькін. - Прыкладна 45 працэнтаў сельгасугоддзяў нашай гаспадаркі пацярпелі ад радыяцыі. На забруджаных землях, якія апрацоўваем, унесены ўвесь комплекс мінеральных угнаенняў. Калій і фосфар прадстаўлены нам па чарнобыльскай праграме. Акрамя таго, дзе трэба, правялі вапнаванне. У гэтым годзе атрымалі новы самаходны апырсквальнік «Раса», дзякуючы чаму ўнеслі азотныя ўгнаенні ў розных формах.

Яшчэ адна культура, на якую ў 2024-м прадпрыемства ўскладаюць вялікія надзеі, - азімы рапс. Гэта добры папярэднік азімага ячменю, дзякуючы чаму можна падняць яго ўраджайнасць. Летась па ініцыятыве Антона Мікалаевіча пасля ўборкі рапсу салому запрасавалі і дабаўлялі ў корм жывёле, бо яна багатая на клятчатку.

«Белая Дуброва» спецыялізуецца на мяса-малочным напрамку: у гаспадарцы налічваецца 1500 галоў БРЖ. Сёлета здолелі прыбавіць у вытворчасці прадукцыі жывёлагадоўлі больш за 14 працэнтаў да ўзроўню 2023-га.

- Каля 3200 гектараў займае ралля, астатняя тысяча - лугі, - рэзюмуе малады кіраўнік. - Трэба быць эфектыўнымі і павышаць нашы вынікі. Дзеля гэтага ў нас ёсць і кадры, і ўсё неабходнае.

Намеснік начальніка ўпраўлення па сельскай гаспадарцы і харчаванні Касцюковіцкага райвыканкама Уладзімір Белабарод дадаў, што ў гэтым годзе прадпрыемствы раёна па праграме развіцця паўднёва-ўсходніх рэгіёнаў Магілёўшчыны атрымалі тры энерганасычаныя трактары і дзве «Расы», у 2023-м — 11 камбайнаў:

- Ва ўсіх васьмі гаспадарак раёна забяспечанасць тэхнікай нядрэнная, толькі працуй.

СКАЗАНА

Намеснік старшыні камітэта па сельскай гаспадарцы і харчаванні Магілёўскага аблвыканкама Кацярына Сойкіна:

— У 2023-м на тэрыторыі паўднёва-ўсходняга рэгіёну Магілёўскай вобласці ўцягнута ў сельгасабарот 6527 гектараў, у тым ліку зямель, якія не выкарыстоўваюцца, у населеных пунктах — 900, сельгасзямель, якія не выкарыстоўваюцца, — 5627. Акрамя таго, уцягнуты ў гаспадарчы абарот зямлі сельгаспрызначэння, 277 гектарах.

КАМПЕТЭНТНА

Першы намеснік старшыні Касцюковіцкага раённага выканаўчага камітэта, начальнік упраўлення па сельскай гаспадарцы і харчаванні Аляксандр Амельчанка:

- Пабудавана шэсць пасёлкаў для людзей, якія пакінулі забруджаныя радыяцыяй тэрыторыі. У пойме ракі Беседзь спрадвеку размяшчаліся моцныя гаспадаркі. Да аварыі на ЧАЭС на нашых землях вырошчвалі ў вялікіх аб'ёмах бульбу, лён, гародніну, а яны вельмі добра назапашваюць радыяцыю. Напрыклад, цяпер бульбай займаецца толькі некалькі фермераў на чыстых тэрыторыях. Гэта працаёмкая культура.

Каля 15 працэнтаў сельгасугоддзяў раёна забруджана радыяцыяй. Пераважна вырошчваем на іх збожжавыя і тэхнічныя культуры. Для атрымання чыстага ўраджая ўносім угнаенні, глебы вапнуем. Работнікі сельгаспрадпрыемстваў забяспечаны некалькімі камплектамі спецадзення, трактары аснашчаны спецыяльнымі фільтрамі. У асноўным прадукты, якія атрымліваем на гэтых землях, выкарыстоўваем для вытворчасці камбікармоў.

У 2024-м акцэнт на азімых - у збожжавым кліне іх 60 працэнтаў. Азімы ячмень, новая культура для нас, займае 2700 гектараў (у мінулым годзе - 1400) ад агульнай плошчы ў 18 тысяч гектараў пад збожжавыя. У асноўным выкарыстоўваем беларускія гатункі. Сёння хочацца выпрабаваць тыя гатункі, дзе закладзены ўраджай 90–120 цэнтнераў з гектара.

 СБ