У Магілёве на базе Інстытута тэхналогіі металаў адкрылі ўчастак вытворчасці цвёрдасплаўнай прылады

У Магілёве на базе Інстытута тэхналогіі металаў НАН Беларусі адкрыўся ўчастак па поўным цыкле вытворчасці цвёрдасплаўнай прылады. Новы ўчастак закальцаваў усе этапы вырабу цвёрдасплаўных пласцін, якія шырока выкарыстоўваюцца на прамысловых прадпрыемствах краіны, — ад прасавання парашка да нанясення напылення на іх. У адкрыцці ўдзельнічаў старшыня прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Уладзімір Каранік, які азнаёміўся з інавацыйнымі распрацоўкамі супрацоўнікаў інстытута.

Над стварэннем беларускіх металарэжучых цвёрдасплаўных пласцін супрацоўнікі Інстытута тэхналогіі металаў працуюць ужо некалькі гадоў. У 2022 годзе была створана галіновая лабараторыя металургіі сплаваў. За гэты час маладому калектыву ўдалося асвоіць новае абсталяванне і на аснове створаных інавацыйных тэхналогій арганізаваць імпартазамяшчальную вытворчасць беларускіх металарэзных цвёрдасплаўных пласцін. Праект, падкрэсліў Уладзімір Каранік, мае важнае значэнне - прадукцыя прызначана для ўсяго машынабудаўнічага комплексу краіны, накіравана на зніжэнне імпартнага складальніка і эканомію валютных сродкаў:

- Адкрыццё такога ўчастка - знакавая падзея. Быццам бы невялікі ўчастак, але ёсць дакладны напрамак, куды павінны рухацца структурныя падраздзяленні Акадэміі навук. З аднаго боку, гэта ўнікальны інстытут, які ўжо больш за 50 гадоў працуе з металамі. Але тут мы бачым дастаткова вялікую колькасць маладых навуковых супрацоўнікаў і разумеем, што ёсць сплаў маладосці і вопыту. Распрацоўка новых матэрыялаў - гэта адзін з найбольш перспектыўных напрамкаў, а таксама яркі прыклад замкнёнага цыкла, калі адходы вытворчасці адных прадпрыемстваў становяцца сыравінай для іншых, што дазваляе зрабіць таннейшым выніковую прадукцыю, а з другога боку, знізіць экалагічную нагрузку на прыроду. Тут фактычна кожны дзень прыдумваюцца новыя тэхналогіі, увесь час вядзецца праца над павышэннем якасці прадукцыі. Тут людзі, якія не стаяць на месцы, і гэта здорава.

Новыя пласціны атрымалі назву «ВУТС», тлумачыць дырэктар Інстытута тэхналогіі металаў Нацыянальнай акадэміі навук, доктар тэхнічных навук Анатоль Жыгалаў:

- Яны прызначаны для прадпрыемстваў Міністэрства прамысловасці, запатрабаванне якіх у год складае больш за 2,5 мільёна штук на суму, якая перавышае 60 мільёнаў рублёў. І ўсё гэта раней завозілася па імпарце. Магчымасць створанай намі тэхналогіі - 1 мільён штук у год на суму больш за 25 мільёнаў рублёў. У кожным тэхналагічным падраздзяленні ёсць свае ноу-хау, якія дазволілі нам дасягнуць прыкладнага кошту нашых пласцін на 30 працэнтаў танней аналагаў і на 30 працэнтаў павысіць іх якасныя характарыстыкі. Цяпер ідзе адаптацыя гэтых пласцін для прамысловасці Беларусі і Расіі.

Цыкл вытворчасці цвёрдасплаўных прылад выглядае так: цвёрдасплаўныя парашок прасуецца на адмысловых термопрессах, затым ідзе працэс спякання ў вакуумнай машыне, шліфоўка, мыйка і нанясенне звышцвёрдага пакрыцця. Пасля гэтага пласцінкі набываюць сваё функцыянальнае прызначэнне і ўстойлівасць даволі высокага ўзроўня. Анатоль Жыгалаў дадае, што, калі стваралася лабараторыя, яе задачай была адпрацоўка цыкла, сёння ж магутнасці дазваляюць гэтыя пласціны вырабляць.

- Тэхналогія не будзе працаваць без удасканалення і апрабацыі. Мы прыдумалі нешта, потым гэта трэба давесці да розуму. Абавязкова навуковае суправаджэнне павінна быць практычна арыентаваным. Як у нас — працуе свая невялікая вытворчасць, дзе і навострываем тэхналогіі, спрабуем новыя матэрыялы.

У камандзе вучоных інстытута — малодшы навуковы супрацоўнік Арцём Жарыкаў, які быў задзейнічаны на кожным тэхналагічным этапе стварэння цвёрдасплаўных пласцін. Выпускнік Беларуска-Расійскага ўніверсітэта ўжо тры гады займаецца тэмай:

- У нашай камандзе маладыя хлопцы. Калі толькі прыступілі да стварэння тэхналогіі, ніхто не ведаў і не верыў, што ў нас атрымаецца. Цяпер, калі яна адпрацаваная, адказваю за прасаванне, падрыхтоўку для спякання наступнага ўзору. У нашай справе няма мяжы дасканаласці. Заўсёды нешта знаходзім: нейкі рэжым, нейкую дадатковую залежнасць, якая дазваляе крыху падрасці ў якасці. Працаваць вельмі цікава - заўсёды нешта новае і займальнае.

Цяпер навукоўцы Інстытута тэхналогіі металаў працуюць над яшчэ адным імпартазамяшчальным праектам - стварэннем уласнага цвёрдасплаўнага парашка з крышана. Ён зможа прымяняцца ў якасці напылення на сельскагаспадарчыя плугі. Зносаўстойлівасць пры гэтым павялічваецца ад двух да пяці разоў. Таксама парашок выкарыстоўваецца ў цэментнай прамысловасці і іншых галінах.

Уладзімір Каранік: важна звязаць рэальны сектар эканомікі з вучонымі і забяспечваць заводы ўласнымі камплектуючымі

Стварэнне тэхналогій і іх прымяненне ў вытворчасці. Як НАН Беларусі развівае інавацыйныя праекты

 СБ