У Слаўгарадзе да 78-й гадавіны вызвалення раёна прымеркавалі выставу

Фатаграфіі Герояў Савецкага Саюза, ветэранаў Вялікай Айчыннай, дакументы, лісты з фронту, асабістыя рэчы: шлем танкіста, салдацкая каска, пляшка. У Слаўгарадскім раённым гісторыка-краязнаўчым музеі адкрылася выстава «Слаўгарадчына: гісторыя і сучаснасць», прымеркаваная да 78-й гадавіны вызвалення раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

На адным з стэндаў – паўтара дзясятка ваенных здымкаў. На іх – чырвонаармейцы, ураджэнцы Слаўгарадскага раёна, якія ваявалі на франтах Вялікай Айчыннай. Фота перадалі музею сваякі герояў. «Уладзімір Васільевіч Шаблоўскі абараняў Брэсцкую крэпасць, там і загінуў 27 чэрвеня 1941-га, – расказвае наглядчык музея Людміла Сладзікава. – Побач – Пётр Фёдаравіч Карпенка. Здымак, на якім ён захаваны са сваімі баявымі таварышамі-пераможцамі, зроблены ў Берліне 5 мая 1945 года. Яго ён даслаў сям’і, на адваротным баку напісаў: «З Перамогай віншую вас, дарагія мае тата, матуля, сястрычка Даша, браткі Ягор і Коля!»

Імем Уладзіміра Шаблоўскага у Слаўгарадзе названа вуліца. Яшчэ дзве вуліцы носяць імёны герояў Савецкага Саюза Вячаслава Іванавіча Чамадурава і Пятра Ціханавіча Панамарова.

– Баец 120-й гвардзейскай дывізіі Пётр Ціханавіч Панамароў вызваляў Слаўгарадчыну, дадому з вайны не вярнуўся, загінуў у 1943-м. Яму было ўсяго 19 гадоў, – вядзе нас на экскурсію старшы навуковы супрацоўнік музея Вера Стасенка. – Званне Героя Савецкага Саюза яму было прысвоена пасмяротна за адвагу і ўзорнае выкананне баявых заданняў. Чамадураў, як і Панамароў, за асаблівыя заслугі перад Радзімай удастоены звання Героя Савецкага Саюза, быў цяжка паранены, але выжыў.

Побач з імі на стэндзе фота Героя Савецкага Саюза – лётчыка Віктара Іванавіча Ерашэнкі, які ваяваў пад Курскам. І ўраджэнца вёскі Закрупец Слаўгарадскага раёна Фёдара Фёдаравіча Кажамякіна – героя Францыі. У 1941-м ён трапіў у палон, збег, уліўся ў рады супраціўлення, змагаўся з акупантамі. На яго магіле на могілках Локрыст-Энзінзак у дэпартаменце Марбіян устаноўлена пліта з пяціканцовай зоркай. На пастаменце надпіс: «Тут спачывае беларускі лейтэнант, які загінуў за Францыю. Не забывайце яго». «У памяць аб рускім лейтэнанце – Тэадору – Фёдару Фёдаравічу, які загінуў 8 верасня 1944 года, узнагароджаным ордэнам Ганаровага легіёна і Ваенным крыжам». Праз шмат гадоў пасля вайны тут пабываў брат героя – Пётр, прывёз з Беларусі на магілку жменьку роднай зямлі…

Пра герояў вайны – франтавікоў, партызанаў, падпольшчыкаў – сёння расказваюць наведвальнікам супрацоўнікі музея. Пра ўраджэнку Слаўгарада (тады Прапойска) Валянціну Дзенісенка – франтавую медсястру, якая выратавала нямала параненых салдат. Ратавала яна людзей і ў мірны час – пасля Вялікай Айчыннай стала загадчыцай інфекцыйнага аддзялення раённай бальніцы. Пра сямейную дынастыю падпольшчыкаў Слізгаевых, пра ветэрана Вялікай Айчыннай Аляксандра Лявонавіча Санташова – ветэрана, удзельніка парада Перамогі ў Маскве ў 1945-ым і многіх іншых.

У Слаўгарадскім раённым музеі ўсяго каля 1 тысячы 700 экспанатаў. Трэць з іх звязана з Вялікай Айчыннай вайной. На выставе, прымеркаванай да гадавіны вызвалення раёна, прадстаўлены таксама вынікі пошукавых экспедыцый за апошнія 10 гадоў. А паднятыя на тэрыторыі раёна байцамі Магілёўскага абласнога ваенна-патрыятычнага клуба «Віккру», Слаўгарадскага раённага пошукавага атрада «Спадчына» і 52-га асобнага спецбатальёна Мінабароны ў ходзе «Вахце памяці» больш за сотня чырвонаармейцаў. Па словах кіраўніка атрада «Спадчына» Андрэя Кавалёва, па медальёнах і асабістых рэчах устаноўлены і ўпісаны ў гісторыю імёны больш як 20 герояў.

СБ