Вуліца Героя. Імем двойчы Героя Савецкага Саюза Якубоўскага названы вуліца і плошча ў Горках

Салдат свету

Імем двойчы Героя Савецкага Саюза Івана Якубоўскага названы вуліцы ў Мінску, Магілёве, Оршы, Горках, Кіеве і Фаставе. У Горках ёсць і плошча Якубоўскага. У гэты горад і адпраўляемся - Іван Ігнатавіч родам з гэтых мясцін.

Сустракаемся ля помніка

На плошчы Якубоўскага, ля бюста маршала Савецкага Саюза, застаем вучняў сярэдняй школы № 1. Вераніцы Семянковай, Леры Пілевінай і Мацвею Бондараву па дзесяць гадоў, але кожны ведае, каму і чаму ўсталяваны помнік. Мацвей расказвае:

- Званне Героя Савецкага Саюза прысуджалі тым, хто ў гады Вялікай Айчыннай у баях супраць фашыстаў праявіў асаблівую адвагу і гонар. Якубоўскі - двойчы Герой Савецкага Саюза. Дзякуючы такім, як ён, мы перамаглі.

Дырэктар Горацкага цэнтра турызму, краязнаўства і экскурсій дзяцей і моладзі Святлана Церахава, якую мы сустрэлі на плошчы, удакладняе:

- Каб падрастаючае пакаленне ведала сваіх герояў, менавіта з гэтага знакавага месца пачынаем экскурсіі па горадзе. Адна з іх - пешаходная - так і называецца: «Вуліца - помнік чалавеку». А яшчэ адсюль стартуюць патрыятычныя велапрабегі.

На плошчы Якубоўскага размешчана Алея Славы, дзе ўвекавечаны імёны герояў вайны і працы. Тут праходзяць урачыстасці з нагоды Дня Перамогі, Дня Незалежнасці, Дня вызвалення раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Пра ўраджэнца вёскі Зайцава Горацкага раёна Івана Якубоўскі расказваюць у школе, яму прысвечана экспазіцыя ў раённым гісторыка-этнаграфічным музеі.

Цяжкае дзяцінства

У кнізе «Зямля ў агні» Іван Якубоўскі пісаў: «З Беларуссю, яе гарадамі і вёскамі, у мяне звязаны не толькі франтавыя дарогі. Беларуская зямля - мая радзіма. Тут працяклі гады дзяцінства і юнацкасці».

Шостае дзіця ў сялянскай сям'і, Іван Ігнатавіч прызнаваўся, што гады гэтыя былі нялёгкімі: «Калі мне было пяць гадоў, памерла мая маці Акуліна Андрэеўна. Жылі бедна, у сямігадовую школу хадзіў амаль за дзесяць кіламетраў - у Горкі. Пакладзеш у палатняную сумку сшытак, аловак і акраец хлеба - і ў шлях...»

Бацька Ігнат Леановіч з малых гадоў прывучаў дзяцей да працы. А паколькі хацеў, каб яго малодшы сын стаў каморнікам, Іван пасля школы падаў дакументы ў сельгасакадэмію.

- Паспяхова здаў уступныя іспыты, але студэнтам не стаў, уладкаваўся на цагельню, - распавядае старэйшы навуковы супрацоўнік Горацкага раённага гісторыка-этнаграфічнага музея Марына Дзенісенка. – Пазней паступіў у педтэхнікум у Оршы.

Майстар танкавых нападаў

У Оршы ў Івана праявілася цікавасць да ваеннай справы: ён скончыў Беларускую Аб'яднаную ваенную школу імя Калініна ў Мінску, Ленінградскія бранятанкавыя курсы ўдасканалення камсаставу РСЧА. Камандаваў батарэяй, ротай, быў начальнікам штаба асобнага танкавага батальёна. Удзельнічаў у вызваленчым паходзе Чырвонай арміі ў Заходнюю Беларусь, у савецка-фінляндскай вайне 1939-40-х гадоў.

У гады Вялікай Айчыннай абараняў Магілёў, вызначыўся ў баях пад Сталінградам, на Курскай дузе. За бітву за ўкраінскі Фастаў, дзе ў лістападзе 1943-га брыгада пад яго кіраўніцтвам за адзін дзень знішчыла 30 варожых танкаў, камбрыг быў удастоены звання Героя Савецкага Саюза.

Другі раз званне Героя Савецкага Саюза Івану Ігнатавічу прысвоена ў верасні 1944-га за Львоўска-Сандамірскую аперацыю. Дзень Перамогі ён сустрэў у Празе, у мірны час атрымаў званне "Герой Чэхаславацкай Сацыялістычнай Рэспублікі". Марына Дзенісенка працягвае:

– Іван Ігнатавіч не раз быў паранены, гарэў у танку. Двое яго братоў загінулі на франтах Вялікай Айчыннай, сястру з дзіцем расстралялі нямецкія акупанты. Так што яго ўспаміны аб вайне - гэта не толькі героіка, але і горыч страт, пакуты народа. Пра гэта ён, наведваючы малую радзіму, расказваў землякам: у 1949-м, калі на плошчы ўстанаўлівалі яго бюст, у 1968-м, калі, ужо будучы маршалам Савецкага Саюза, першым намеснікам міністра абароны СССР, прыязджаў у Леніна на адкрыццё музея савецка- польскай баявой садружнасці.

Самыя галоўныя каштоўнасці

На здымку, зробленым у 1966 годзе, Іван Ігнатавіч у Горках сустракаецца са школьнікамі. На фота, датаваным 1970-мі гадамі, ён у асяроддзі студэнтаў БДСГА.

Але самыя кранальныя здымкі тыя, дзе маршал з сям'ёй: жонкай Зінаідай Фёдараўнай, дзецьмі, унучкай.

– Па ўспамінах жонкі, паспяховы і грозны камандзір Чырвонай арміі Іван Якубоўскі ў паўсядзённым жыцці быў простым і мірным чалавекам, – расказвае старшы навуковы супрацоўнік Горацкага раённага гісторыка-этнаграфічнага музея Таццяна Караеўская. - Дзе б ні жыла сям'я, ён у вольны час нешта вырошчваў. Асабліва любіў кветкі. Увесну майстраваў шпакоўні і радаваўся як хлапчук, калі ў іх сяліліся птушкі. Душой адпачываў на прыродзе: любіў падоўгу гуляць па лесе, быў заўзятым грыбніком, як называлі яго ў сям'і, «чэмпіёнам па белых грыбах». Усебакова развіты, з дзецьмі Феліксам і Нэлі наведваў тэатры, дамы ладзіў сямейныя чытанні. Маштаб асобы чалавека вызначаецца маштабам яго дзей, мы ганарымся нашым земляком і ўпэўненыя, што памяць аб ім будзе жыць яшчэ доўгія гады.

СБ