Жывёлаводы Магілёўскай вобласці працуюць над павышэннем эфектыўнасці малочнай жывёлагадоўлі

Зменныя велічыні формулы вялікага малака

Перадапошняе месца ў рэспубліцы за першае паўгоддзе ў Магілёўскай вобласці – матывацыя для працы над памылкамі

Пры ўваходзе ў Чавускі райвыканкам – манітор са свежай зводкай надояў сельгасарганізацый раёна. Першы намеснік старшыні начальнік упраўлення па сельскай гаспадарцы і харчаванні райвыканкама Пётр Каляснёў дэманструе матыватар – пераходны дыплом «Чарапаха ў жывёлагадоўлі» для аўтсайдараў раённага маштабу...

– Па выніках 2021-га і першае паўгоддзе гэтага года наш раён заняў апошняе месца ў рэспубліцы, чаму ёсць аб’ектыўныя і суб’ектыўныя прычыны, – з болем гаворыць Пётр Каляснёў. – Перш за ўсё мы увайшлі ў зімоўку з недахопам кармоў. У перыяд корманарыхтоўкі ў нас цэлыя 54 дні не было ні кроплі дажджу, і мы ўжо 25 ліпеня адкрылі сянажныя траншэі. І яшчэ да пастаноўкі на зімова-стойлавае ўтрыманне выкарысталі 9 тысяч тон кармоў, і гэтай колькасці нам якраз потым не хапіла. З-за спякоты недаатрымалі і збожжа: пры нашай патрэбе ў фуражы 16 тысяч тон у нас было рэальна 3 тысячы, фактычна толькі цялятам. У 2021-м вал збожжа ў раёне ўсяго 27 тысяч тон, калі ў сярэднім у добрыя гады па 45 тысяч. У выніку ў пяць гаспадарак завозілі кармы, куплялі нават у суседніх раёнах.

Яшчэ адно балючае пытанне – кадры. Вакантнае месца кіраўніка адной з сельгасарганізацый, у палове гаспадарак няма ветэрынараў. Начальнік райсельгасхарчу на пасадзе з сакавіка. Пётр Каляснёў падкрэслівае, што вырашаць кадравую праблему трэба са школьнай лавы:

– Па маштабе сельгасугоддзяў раён пяты ў вобласці, а занятых у сельскай гаспадарцы меншае з кожным годам. У 2022-м у АПК раёна прыйшлі 37 спецыялісты, 23 – з вышэйшай адукацыяй. Асабіста меў зносіны з выпускнікамі нашых школ, вынік – шэсць мэтавых кірункаў. Правялі анкетаванне на прадмет таго, што для іх самае важнае, каб прыйсці працаваць у сельскую гаспадарку. Аказалася, што нават не зарплата, а вольны час. Мы вылучаем маладым спецыялістам жыллё, але не заўсёды з выгодамі, неабходнымі для камфортнага жыцця.

Дэфіцыт ветэрынараў у раёне перакрываюць за кошт мабільнай брыгады ветстанцыі. Слабым звяном лічаць і маральна састарэлыя МТК, стаўку збіраюцца рабіць на ўзбуйненне, адмаўленне ад прывязнага ўтрымання. Пётр Каляснёў фармулюе праграму-мінімум для жывёлаводаў раёна:

– Нарыхтаваць корму, аднавіць пагалоўе, правесці рэканструкцыю. Недарагі варыянт – пабудаваць гаспадарчым спосабам дашчаныя хлявы для маладняку. Па нашых разліках, кармамі будзем стопрацэнтна забяспечаны. Для жывёлагадоўлі ўжо праглядаюцца неабходныя 12 тысяч тон фуражу, добрыя віды на ўраджай кукурузы.

Клічаўскія жывёлаводы на працягу ліпеня абагналі калег са Шклоўскага раёна і выйшлі на трэцяе месца ў вобласці. Тры гады таму былі на шостым. Намеснік старшыні райвыканкама Віталь Сіта ўпэўнены, што ў формуле вялікага малака галоўнае невядомае – кармавая база:

– Робім стаўку на бялок. За апошнія два гады пасеялі 2915 гектараў люцэрны ў сумесі з канюшынай. Нарыхтавалі больш сенажу: з 25 тысяч тон аб’ём вырас да 75 тысяч. У 2021-м рост вытворчасці малака склаў 102,7 працэнта, у пазамінулым 113,4. Глебы ў нас пясчаныя, з году ў год з 20 чэрвеня па 1 ліпеня травы літаральна гараць, а люцэрна вытрымлівае і дае тры ўкосы – гэта наша выратаванне.

Віталь Сіта лічыць, што пры дэфіцыце ветэрынараў і заатэхнікаў галоўнае – выбудаваць тэхналагічны алгарытм:

– На дзесяць сельгаспрадпрыемстваў чатыры ветурачы. Спецыялісты райветстанцыі замацаваныя за гаспадаркамі. Навучаем вакцынаваць жывёл аднаго эканаміста і былога ўчастковага, ён па адукацыі аграном. Беларускі галштын вельмі схільны эндаметрытам, карову трэба своечасова вылечыць, інакш страцім мінімум тону малака. На першым месцы прафілактыка: нованароджанае цяля павінна атрымліваць малозіва толькі ад прышчэпленай каровы. Пакрывацца ў ідэале цёлка павінна ў 14 месяцаў, мы ўстанавілі гэта эксперыментальным шляхам. З усіх гэтых дробязяў і складваецца эканоміка. За сем месяцаў выручка ад малака ў раёне склала 63 працэнты.

Актуальнае для раёна пытанне рэканструкцыі ферм, будаўніцтва памяшканняў для маладняку. Да канца года клічаўскія жывёлаводы плануюць выйсці на вынік у 5400 ад каровы, дадаўшы за год 250 кілаграмаў.

Чым вышэйшыя паказчыкі, тым складаней шукаць рэзервы для далейшага росту вытворчасці. У Кіраўскім раёне – лідару абласнога рэйтынгу – да канца 2022-га ставяць планку ў 7 тысяч кілаграмаў ад каровы. Намеснік начальніка райсельгасхарча Іван Грышчанка адзначае, што паказчык мог быць і вышэйшым, але ёсць і іншая станоўчая дынаміка: павелічэнне пагалоўя на 700 кароў:

– У нас з кармамі праблем няма, ёсць яшчэ рэшткі з мінулага года. Каб нарошчваць вытворчасць малака, трэба працаваць тэхналагічна з жывёлай: правільна раздаіць навацельную карову, выкарыстоўваць камбікорм, стварыць найлепшыя ўмовы для ўтрымання. Матэрыяльную базу ўдасканальваем пастаянна. У нас 23 МТФ, у тым ліку 19 даільных залаў, на кожнай такой ферме радзільнае аддзяленне, пад поўную патрэбу прафілакторыі для ўтрымання цялят з пастэрызатарамі, ва ўсіх гаспадарках кармараздатчыкі-змяшальнікі, 17 малочных лабараторый у дзевяці гаспадарках – практычна здаём 99 працэнтаў экстра. Сельгаспрадпрыемствы пры гэтым не залазяць у даўгі: ні «Бабушкиной крынке», ні мясакамбінатам грошай не павінны. 66 100 тон малака раён прадаў у 2021-м – гэта плюс 10 працэнтаў да 2020 года.

Галоўнае – гаспадарскі падыход. У ААТ «Рассвет» імя К. П. Арлоўскага, дзе ёсць разумная ферма апошняга пакалення, высокія вынікі паказвае і старая «Стоўпішча». З ростам пагалоўя ідзе будаўніцтва: у ААТ «Кіраўскі райаграпрамтэхзаб» сваімі сіламі будуюць новую ферму з даільнай залай, у КСУП «Ніва-Барсукі» – жывёлагадоўчае памяшканне, у КСУП «Чырвоны Баец» ідуць рэканструкцыя і будаўніцтва.

На зімова-стойлавы перыяд забяспечанасць кармамі будзе вышэйшай, чым летась, упэўненыя ў аблсельгасхарчы. Камбінаты хлебапрадуктаў ужо адгружаюць камбікорм са збожжа новага ўраджаю, сельгасарганізацыі рэгіёна будуць працаваць з мясцовымі КГП (раней з БНБК). Намеснік старшыні камітэта па сельскай гаспадарцы і харчаванні Андрэй Цыркуноў, які курыруе пытанні жывёлагадоўлі, тлумачыць, што нарыхтоўка кармоў на жорсткім кантролі:

– Калі бачым, што ў нейкім сельгаспрадпрыемстве ўзнікаюць праблемы, ствараем механізаваныя атрады ў дапамогу. Для забеспячэння якасці закладкі траншэй ажыццяўляўся трохступеньчаты кантроль, маніторынг праводзіўся і ў начную змену. Зараз адбіраюцца пробы, разлічваем на I і II клас кармоў. Сёлета выдзелены бюджэтныя сродкі на вакцынацыю сцельных жывёл. Штодня дзейнічаюць тэхналагічныя групы, штотыдзень праводзяцца селектарныя нарады па жывёлагадоўлі. За апошнія пару месяцаў намецілася станоўчая дынаміка. У вяршыню вугла трэба ставіць якасць. Скажам, нельга адназначна браць курс на аптымізацыю, ёсць маленькія фермы, якія працуюць з прыбыткам. Своечасовае тэхнічнае абслугоўванне абсталявання на МТК – гэта таксама пытанне гаспадарскага падыходу. На жорсткі кантроль ўзята сітуацыя па пагалоўі, станоўчая дынаміка ёсць, скарацілася невытворчае выбыццё. Па выніках 2021-га па малаку выйшлі з тэмпам росту 100,3 працэнта. Задача – дасягнуць узроўню мінулага года па ўсіх паказчыках. Рэканструявалі пяць свінагадоўчых комплексаў, штомесяц на 4-5 тысяч павялічваецца пагалоўе, добрыя тэмпы росту па птушцы. Гэта дазволіць загрузіць мясакамбінаты вобласці.

Елена Кукшинская, СБ