У час патрыятычнай акцыі «Звон смутку» быў дадзены старт міжнароднаму маладзёжнаму праекту

Штогадовая патрыятычная акцыя «Звон смутку», прысвечаная Дню ўсенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа, прайшла на Буйніцкім полі сёння ў чатыры гадзіны раніцы. Удзел у ёй узялі намеснік старшыні Магілёўскага аблвыканкама Валерый Малашка, старшыня абласнога Савета дэпутатаў Ірына Раінчык, старшыня Маггарвыканкама Аляксандр Студнёў, старшыня Маграйвыканкама Алег Чыкіда, арцыбіскуп Магілёўскі і Мсціслаўскі Сафроній.

Прадстаўнікі выканаўчай улады і дэпутацкага корпуса, працоўных калектываў, грамадскіх аб'яднанняў, Беларускай праваслаўнай царквы, навучэнцы і студэнты, жыхары абласнога цэнтра і Магілёўскага раёна, госці рэгіёну ўсклалі кветкі да капліцы, а таксама ўшанавалі хвілінай маўчання памяць загінуўшых воінаў, якія не вярнуліся з палёў бітваў, памерлых ад ран і хвароб, расстраляных у лагерах і гестапа, салдат і камандзіраў, партызан і падпольшчыкаў, працаўнікоў тылу, закатаваных у няволі вязняў фашысцкіх канцлагераў, старых, жанчын і дзяцей.

Звяртаючыся да ўдзельнікаў мітынгу-рэквіема, Валерый Малашка адзначыў, што гэты дзень - дзень болю і смутку, адлюстраванне гістарычнай праўды і рэалій.

«Сёння мы схіляем галаву перад светлай памяццю загінуўшых у баях воінаў, дарослых і дзяцей, старых і жанчын. Усіх, хто стаў на абарону радзімы ў самай страшнай і кровапралітнай вайне з фашызмам. Нізкі паклон і вялікая падзяка ветэранам, тым, хто не ўпаў духам перад вялізнай бядой, не пашкадаваў сябе і прынёс нам Вялікую Перамогу. Наш абавязак - захоўваць памяць аб подзвігу савецкага салдата, які абараніў свабоду і незалежнасць, паважаць мужнасць і самаахвярную любоў да сваёй Айчыны, перадаваць дзецям і ўнукам сапраўдную праўду аб вялікіх здзяйсненнях пакалення пераможцаў. Мы разам не павінны дапусціць ніякіх спроб перагляду вынікаў Вялікай Айчыннай вайны, апраўдання нацысцкай ідэалогіі і гераізацыі фашызму.

Сёння беларусы жывуць пад мірным небам і не чуюць гукі сірэн і выбухаў снарадаў. Але калектыўны захад працягвае марыць аб новым кідку на ўсход і сусветным панаванні. Прадстаўнікі еўрапейскіх каштоўнасцей ужо ўцягнулі нашу краіну ў глабальную інфармацыйную і эканамічную вайну. Гэта тыя, на чыіх вуліцах сёння раздаюцца лозунгі ветэранаў СС, якія маршыруюць, тыя, хто забыўся каму абавязаны свет вызваленнем ад карычневай чумы. Сёння паблізу нашых меж знаходзяцца сілы натаўскіх вайскоўцаў, у суседніх краінах у баях гінуць людзі, сярэднявечная барацьба за тэрыторыі і рэсурсы працягваецца. У складаныя моманты жыцця мы заўсёды звяртаемся да досведу і мудрасці старэйшага пакалення. 82 гады таму адна вялікая бяда згуртавала людзей, яна абудзіла ўсведамленне, што мы - вялікі народ. І гэты народ гатовы змагацца да апошняга дзеля Вялікай Перамогі. Упэўнены, што нашыя сыны, якія сёння стаяць тут пад сцягамі пераможцаў, зробяць усё, каб мы жылі спакойна на роднай зямлі».

Пракурор горада Магілёва Аляксандр Бароўскі адзначыў, што падчас расследавання крымінальнай справы аб генацыдзе нашага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд устанаўліваюцца ўсё новыя і новыя факты:

«На сённяшні дзень устаноўлена звыш 2 тыс. новых, не вядомых раней населеных пунктаў, якія былі поўнасцю знішчаны. Апытана амаль 17 тыс. сведкаў, якія паведамляюць, у тым ліку, і новыя факты.

Калі мы гаворым аб маштабе трагедыі для Беларусі, то такіх вёсак, як Хатынь, устаноўлена звыш 50. І гэта, на жаль, не мяжа. Іх значна больш. Факт расследавання крымінальнай справы дазваляе поўнасцю аднавіць рэальную карціну падзей. І паказаць, што адбывалася на тэрыторыі нашай краіны насамрэч».

Як падкрэсліў пракурор, праца ідзе і будзе працягвацца. Выяўляюцца новыя месцы прымусовага ўтрымання, новыя факты аб колькасці загінуўшых, новыя сведкі і месцы расстрэлаў.

«Калі казаць мовай простага грамадзяніна - сёння дзень вялікай трагедыі. А калі казаць мовай юрыста, пракурора, следчага, то 22 чэрвеня 1941 года - гэта дата пачатку аднаго з самых жорсткіх і працяглых злачынстваў супраць чалавецтва. Злачынствы, якое мае назву - генацыд, - сказаў ён. - Колькасць ветэранаў, удзельнікаў вайны памяншаецца з кожным днём. І каб не было гэтага разрыву ў часе ў перадачы інфармацыі паміж пакаленнямі, неабходна, каб моладзь удзельнічала ў такіх мерапрыемствах і мела ўяўленне пра вайну. Гэта важна, таму што апошнія падзеі вакол нашай краіны паказалі, што памяць сціраецца і гісторыя забываецца, калі не прыкладаць намаганняў па яе захаванні».

Таксама на Буйніцкім полі сёння быў дадзены старт міжнароднаму маладзёжнаму ваенна-патрыятычнаму праекту «Дарогамі Памяці і Славы», які па ініцыятыве абласнога камітэта ГА «БРСМ» праходзіць на тэрыторыі рэгіёну ўжо другі раз пры асабістай падтрымцы старшыні аблвыканкама Анатоля Ісачанкі.

У гэтым годзе праект набыў статус міжнароднага. Валерый Малашка падзякаваў дэлегацыям Астраханскай, Бранскай, Смаленскай, Ленінградскай абласцей і Хабараўскага краю Расійскай Федэрацыі, якія далучыліся да адной з самых маштабных і значных маладзёжных ініцыятыў Магілёўшчыны. «Сімвалічна, што ў Год міру і стварэння моладзь Беларусі і Расіі аб'ядналася, каб прайсці дарогамі памяці па мясцінах баявой славы нашых герояў-пераможцаў.

Нашы брацкія народы аб'яднаны сваім шчырым стаўленнем да сваёй Айчыны, якая дасталася нам у спадчыну ад продкаў. Перакананы, што памяць аб мужнасці і слаўным подзвігу салдата, які бараніў радзіму і працаўніка, які каваў Перамогу ў тыле, адрадзіў з руін свой дом і краіну наканавана вечнае жыццё. Няхай гэты дзень яшчэ раз нагадае ўсім, як важна берагчы свет, як важна абараняць гістарычную праўду, жыць і ствараць на сваёй зямлі», - падкрэсліў ён.

Як расказаў першы сакратар Магілёўскай абласной арганізацыі ГА «БРСМ"» Аляксандр Саксонаў, па маршруце памятных месцаў пройдуць 65 удзельнікаў, у тым ліку 32 - прадстаўнікі Расійскай Федэрацыі. Гэта маладыя спецыялісты, прадстаўнікі студэнцкай і навучэнскай моладзі, актывісты.

«Стартаваўшы з Буйніцкага поля ў чатыры раніцы, мы на працягу дзевяці дзён праедзем па ўсіх рэгіёнах Магілёўскай вобласці і наведаем тры рэгіёны Бранскай. Асноўная задача гэтага праекта - захаванне гістарычнай памяці, перадача з пакалення ў пакаленне і аб'яднанне моладзі для будучыні, для міру і стварэння.

Праграма мяркуе наведванне раёнаў і знаёмства з іх гісторыяй. Асноўная канцэпцыя - гэта перадача кнігі «Памяць». Мы збяром іх з кожнага рэгіёна і ў вялікім корабе 3 ліпеня перадамо для далейшага размяшчэння ў новым музеі, які будзе будавацца на тэрыторыі мемарыяльнага комплексу.

Гэта разнастайныя дыялогавыя пляцоўкі, мітынгі, інтэрактывы, актыўнасці. Самае галоўнае, пазнаёміць як нашых хлопцаў, так і нашых сяброў з Расіі не толькі з гісторыяй станаўлення і развіцця раёнаў і вобласці ў цэлым, але і з гісторыяй Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі кожнага рэгіёна.

Мы ўжо бачым водгук, і я ўпэўнены, што праект і надалей будзе развівацца ўсё больш і больш».

Адзін з удзельнікаў праекта, кіраўнік ваенна-патрыятычнага клуба «Пакроў» (Астрахань, РФ) Андрэй Барылаў падзяліўся:

«Мой дзед прайшоў ад Новачаркаска (Растоўская вобласць, РФ) да Берліна. Вялікая Айчынная вайна - самы трагічны эпізод нашай сумеснай гісторыі. Ёсць такая прыказка аб тым, што як толькі людзі забываюць аб вайне, пачынаецца новая. Таму я лічу важным памятаць сваю гісторыю, сваіх продкаў. Гэта генетычна ў нас закладзена.

Нашая моладзь кожны год праводзіць акцыю «Свечка памяці». Маладыя астраханцы збіраюцца, каб ускласці кветкі і запаліць свечкі, аддаць даніну памяці гераічнаму подзвігу свайго народа.

Чакаем ад гарадоў на маршруце шчырай атмасферы, адкрытых людзей, якімі і з'яўляюцца беларусы».

Таксама сярод удзельнікаў праекта пашчасціла аказацца і настаўніку гісторыі СШ №1 горада Горкі Віталю Покладу:

«У падобным мерапрыемстве ўдзельнічаю ўпершыню. Выхоўваць патрыятызм у моладзевым асяроддзі правільна і трэба. Каму як не маладым будаваць будучыню нашай краіны далей. Я шмат чуў аб праекце і калі прадставілася такая магчымасць, я з задавальненнем пагадзіўся ў ім паўдзельнічаць, убачыць усё на свае вочы.

Гэта і пра вывучэнне гісторыі, і пра сяброўства, і пра культуру. Так, мы ўжо паспелі паразмаўляць з хлопцамі з Расіі, і пачалі вучыць іх беларускім словам з нашага ўжытку.

Акрамя таго, упэўнены, што атрыманы досвед можна будзе выкарыстоўваць на ўроках гісторыі з вучнямі. Распавесці ім на асабістым прыкладзе, паглядзець маршрут для будучых экскурсій з хлопцамі. У Магілёўскай вобласці такіх месцаў вельмі шмат».

Першымі пунктамі маршруту сёння стануць для ўдзельнікаў Шклоўскі, Круглянскі, Бялыніцкі і Клічаўскі раёны. Завершыцца праект 29 чэрвеня наведваннем мемарыяльных комплексаў «Партызанская паляна» і «Хацунь» на Браншчыне (РФ).

Мерапрыемствы ў памяць аб ахвярах Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа прайшлі сёння па ўсёй краіне.

Юлія Таранава, фота Галіны Гаўрыловіч