Экалогія

У выніку аварыі на Чарнобыльскай АЭС большая частка радыеактыўных выкідаў асела ў трыццацікіламетровай зоне вакол АЭС, адкуль потым адсялілі насельніцтва і стварылі Палескі радыяцыйна-экалагічны запаведнік. Каля 70% радыеактыўных ападкаў выпала на тэрыторыю Беларусі, у выніку чаго ўзровень забруджвання яе тэрыторыі з’яўляецца самым высокім з усіх пацярпелых ад гэтай трагедыі краін. 20% усіх лясоў Беларусі дагэтуль забруджаныя, а 6000 км2 зямель выведзена з сельскагаспадарчага выкарыстання ў адпаведнасці з заканадаўствам. 9% усіх бюджэтных сродкаў накіроўваецца на ліквідацыю прамых наступстваў Чарнобыльскай катастрофы. 109000 чалавек былі адселены. Згодна з разлікамі, выкананым Інстытутам эканомікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, сумарная шкода, нанесеная Рэспубліцы Чарнобыльскай катастрофай, у разліку на 30-гадовы перыяд яе пераадолення, ацэньваецца ў 235 млрд. долараў ЗША, што складае 32 бюджэты Рэспублікі 1985 г. Катастрофа на Чарнобыльскай АЭС нанесла непапраўную шкоду Рэспубліцы Беларусь, якой прыйшлося выпрабаваць найвелізарныя сацыяльна-эканамічныя, палітычныя, экалагічныя і медыцынскія наступствы аварыі. Значная доля шкоды прыпадае на Магілёўскую вобласць.

У працэсе ліквідацыі наступстваў чарнобыльскай катастрофы на тэрыторыі Магілёўскай вобласці былі эвакуяваныя жыхары 141 населенага пункта; 88 населеных пунктаў было пахавана. За пасляаварыйны перыяд у чыстыя раёны Рэспублікі пераселена больш за 21,5 тыс. чалавек, што прывяло да скарачэння колькасці насельніцтва вобласці прыкладна на 7%. Так, насельніцтва Быхаўскага раёна скарацілася з 1986 г. на 25%, Краснапольскага – на 37%, Слаўгарадскага – на 30%, Чэрыкаўскага – на 17%.

У сапраўдны момант у Магілёўскай вобласці радыеактыўнаму забруджванню тэрыторыі падвергліся 14 раёнаў (Бялыніцкі, Бабруйскі, Быхаўскі, Кіраўскі, Клімавіцкі, Клічаўскі, Касцюковіцкі, Краснапольскі, Крычаўскі, Магілёўскі, Мсціслаўскі, Слаўгарадскі, Чавускі, Чэрыкаўскі).

У склад найбольш забруджаных раёнаў Рэспублікі Беларусь уключаны 21 найбольш забруджаны радыёнуклідамі раён, з іх 5 раёнаў Магілёўскай вобласці – Быхаўскі, Касцюковіцкі, Краснапольскі, Слаўгарадскі, Чэрыкаўскі.

Па стане на 1 студзеня 2018 года на тэрыторыі Магілёўскай вобласці ў зоне радыеактыўнага забруджвання знаходзіцца 691 населены пункт з колькасцю пражываючых 104,1 тыс.чалавек.

У 2020 годзе бягучыя выдаткі арганізацый вобласці на ахову навакольнага асяроддзя склалі 82,4 млн. рублёў, або 103,6% да ўзроўню 2019 года.

У структуры бягучых выдаткаў на ахову навакольнага асяроддзя найбольшая ўдзельная вага прыпадае на збор і ачыстку сцёкавых вод – 49,8% (41,1 млн.рублёў), абыходжанне з адходамі і прадухіленне іх шкоднага ўздзеяння на навакольнае асяроддзе – 27,8% (22,9 млн. рублёў), ахову атмасфернага паветра, захаванне азонавага пласта і клімату – 20,5% (16,9 млн. рублёў).

Асноўны аб’ём бягучых выдаткаў прыпадае на арганізацыі, якія займаюцца водазабеспячэннем, зборам, апрацоўкай і выдаленнем адходаў, дзейнасцю па ліквідацыі забруджванняў (37,9%), прадпрыемствы апрацоўчай прамысловасці (36,6%) і арганізацыі, якія займаюцца забеспячэннем электраэнергіяй, газам, парай, гарачай вадой і кандыцыянаваным паветрам (22,7%).

У 2020 годзе найбольшыя сумы грашовых сродкаў на прыродаахоўныя мерапрыемствы затрачаныя арганізацыямі г. Магілёва (44,4 млн. рублёў, або 53,9% ад агульнага аб’ёму па вобласці), г. Бабруйска (14,9 млн. рублёў, або 18%) і Крычаўскага раёна (6,9 млн.рублёў, або 8,4%).